Sentyabrın 17-də Livanda peycerlərdə güclü partlayış baş verib. Livan Səhiyyə Nazirliyinin məlumatına görə, ölkənin müxtəlif bölgələrində 4 mindən çox adam yaralanıb, biri uşaq olmaqla azı 11 nəfər aldığı yaralardan ölüb.

Həmçinin, rəsmi təsdiqlənməmiş məlumata görə, İranın Livandakı səfiri Müctəba Əmaninin yaralanması Livan “Hizbullah”ı ilə rəsmi Tehran arasında sıx əlaqələrin əyani təsdiqi hesab olunur.

Reyting.az xəbər verir ki, bu barədə “Regnum” yazıb.

Rusiya nəşrinin təhlilində qeyd olunur:

İnsidentə görə məsuliyyət, əvvəllər Livana çatdırılan peycerlərin bir partiyasını batareyalarda kiçik partlayıcı yükü möhürləyərək “yenidən lehimləyən” İsrailin üzərinə qoyulub.

Təyin olunmuş saatda detonatorlar işə düşüb, mikropartlayış zəncirinə səbəb olub. Eyni zamanda, hadisədən sonra ilk saatlarda yayılan cihazlara qarşı “yüksək dəqiqlikli kiberhücum” versiyası tənqidlərə tab gətirməyərək dağılıb.

“Peycer hücumu” “Müqavimət oxu” ilə İsrail arasındakı qarşıdurmanı yeni səviyyəyə qaldırıb. Bu şəraitdə “Hizbullah”ın əsas müttəfiqi olan İran nəinki hərəkatı qisas almaqdan saxlamalı, həm də “Ox”a qarşı əvvəlki bütün hücumlara bir növ “ortaq cavab” verməli olacaq.

Düşmənə çatdı

Görünə bilər ki, peycerlərdən istifadə uzaq keçmişin əks-sədasıdır. Bununla belə, bu qurğular 2024-cü ildə bütün dünyada hələ də 2 milyondan çox cihaz istifadə edilməklə, ehtiyat rabitə rejimi olmağa davam edir.

Bir müddət əvvəl “Hizbullah” peycerlərdən davamlı olaraq operativ ünsiyyət vasitəsi kimi istifadə etməyə başlayıb. Onun liderinin fikrincə, bu, İsrail kəşfiyyat xidmətlərinin hərəkatın yüksək rütbəli şəxslərini “nokauta salmaq” işini çətinləşdirməli idi.

Bu metoddan istifadə xüsusilə HƏMAS Siyasi Bürosunun rəhbəri İsmayıl Haniyənin öldürüldüyü "Tehran hadisəsi”ndən sonra aktuallaşıb - israillilər onun dəqiq yerini “WhatsApp” messenceri ilə izləyiblər.

Lakin “təhlükəsiz” cihazlara keçid İranın Livan müttəfiqləri üçün əks-nəticə verib. “Hizbullah”ın sifarişi ilə satın alınan Tayvan peycerlərinin bir dəstəsi saatlı bomba rolunu oynayıb və israillilərə minimal xərclə rəqiblərinin əhəmiyyətli hissəsinə dərhal “uzanmaq” imkan verib.

“Hizbullah”ın itkiləri minimaldır

Bütün dünyada əks-səda doğuran hadisədən sonra yaranan ictimai etirazlara baxmayaraq, İsrail Livan cəmiyyətində və açıq şəkildə belə geniş miqyaslı zərbəyə ümid etməyən “Hizbullah” liderləri arasında çaxnaşma salaraq öz məqsədlərinə yalnız qismən nail ola bilib.

Eyni zamanda, digər obyektiv göstəricilər baxımından hücumun səmərəsiz olduğu ortaya çıxıb. Hərəkatın yalnız bir yüksək rütbəli funksioneri, baş katibin müavini Naim Qasim yaralanıb. O, yüngül xəsarətlər alıb.

Bununla belə, “Hizbullah”ın baş katibi Həsən Nəsrullah da daxil olmaqla, digər yüksək rütbəli şəxslərə heç bir zərər dəyməyib.

Qrupun sıravi döyüşçülərinə dəyən zərərlə bağlı suallar da var. Hazırda “Hizbullah” hərəkatın yalnız onlarla döyüşçünün “İsrail təcavüzü nəticəsində” həlak olduğunu bildirir. Yaralılar barədə ətraflı məlumat verilmir.

Nəzərə alsaq ki, hərəkatın informasiya blokunun nümayəndələri, bir qayda olaraq, itkiləri qiymətləndirməyə meylli deyillər və üstəlik, “Hizbullah” üzvlərinin fədakarlığını hər cür vurğulamağa çalışırlar, İsrailin hücumundan əsas zərər, görünür, Livanın mülki əhalisinə dəyib.

“Hizbullah”ın təhlükəsizlik rəsmiləri, həmçinin bildiriblər ki, bir çox döyüşçü sayıqlıq sayəsində xilas olub: onlar Tayvanın yeni peycer batareyalarının daim həddən artıq qızdığını görərək “onlardan əvvəlcədən xilas olublar”.

Bununla belə, Livanda “peycer hücumundan” sonra hökm sürən çaşqınlığı nəzərə alsaq, bu tezis nə təsdiq, nə də təkzib edilə bilər.

Gizli motivlər

ABŞ, görünür, İsrailin xüsusi əməliyyatından təfərrüatı ilə xəbərdar deyildi. BMT-nin də tənqidi ilə nəticələnən və Amerika administrasiyası ilə münasibətləri korlayan belə bir mübahisəli “fəaliyyət” İsrailə niyə lazım idi?

Bəlkə də ən bariz məqsəd Livan-İsrail sərhəd bölgəsində gərginliyi artırmaqdır. İsrail təhlükəsizlik rəsmiləri açıq şəkildə bildirirlər ki, İsrail hərbi əməliyyatının “ağırlıq mərkəzi” Qəzza zolağından Livana doğru dəyişir və “Hizbullah”a qarşı tam hüquqlu əməliyyat an məsələsidir.

Bununla belə, Tel-Əvivin hücuma başlamaq üçün hələ də səbəbi yoxdur. Təkcə İsrail Baş Qərargahı deyil, həm də xüsusi xidmət orqanlarının nümayəndələri və bir çox müxalifət partiyaları “Livan avantürası”nın əleyhinədir.

Nəzərə alsaq ki, “Hizbullah” artıq İsrailə dünənki hücuma görə “görünməmiş qisas” vəd edib, İsrail Nazirlər Kabineti Livan ərazisinə “proaktiv hücumunu” yaxşı əsaslandıra bilər.

Digər məqsəd isə son bir neçə ayda ilkin şərtləri bəlli olan İran-Amerika münasibətlərinin normallaşdırılması üzrə danışıqları pozmaqdır. Tel-Əviv İran və onun ən yaxın müttəfiqlərinin mümkün qədər uzun müddət “Amerikanın düşmənləri” kateqoriyasında qalmasını təmin etməkdə maraqlıdır.

Müəyyən mənada plan əslində işə yaradı. Tehran ABŞ-nın sanksiyası olmadan İsrailin eskalasiyaya getdiyinə inanmır və buna görə də “peycer hücumu”ndan sonra Vaşinqtona qarşı düşmənçilik səviyyəsi sözsüz ki, artacaq.

Nəhayət, İsrailin hücumu İranı növbəti dəfə yöndəmsiz vəziyyətə saldı - dəfələrlə elan edilmiş “qisas zərbəsini” təxirə salmaq daha da çətinləşdi. Bundan əlavə, əsas vəkil qrupların liderləri israillilərin “tez və nümayişkaranə şəkildə” cəzalandırılmasını tələb edərək rəsmi Tehrana getdikcə daha çox təzyiq göstərirlər.

Üstəlik, İran İsrailin bu müddət ərzində vurduğu ziyana uyğun olaraq zərbə gücünü artırmalı olacaq. Gərginlikdən imtina “Müqavimət oxu” sazişi çərçivəsində nüfuzun itirilməsi ilə nəticələnir. Bu mənada “Ox”un cavabı regional qarşıdurmanın gələcək inkişaf vektorunu böyük ölçüdə müəyyən edəcək.

Y. QACAR