Dərslərin üç növbəli keçirilməsi uzun müddətdir ki, Azərbaycan təhsil sistemində həllini gözləyən əsas məsələlərdən biridir. Təhsil eksperti Kamran Əsədov bu formatın həm tədris keyfiyyətinə, həm də şagirdlərin fiziki və psixoloji sağlamlığına mənfi təsirlərini vurğulayır. Onun fikrincə, gün ərzində üç növbəli dərslərin təşkil edilməsi şagirdlər, müəllimlər və valideynlər üçün əlavə çətinliklər yaradır, təhsil keyfiyyətini əhəmiyyətli dərəcədə aşağı salır və uzunmüddətli problemlərə yol açır.
Əsədovun qeyd etdiyi əsas problemlərdən biri, günün gec saatlarında keçirilən dərslərin şagirdlərin məhsuldarlığını azaltmasıdır. Bildiyimiz kimi, uşaqlar üçün yuxu, istirahət və gün işığında olan fəaliyyətlər sağlam inkişaf üçün həyati əhəmiyyət daşıyır. Gecə saatlarına düşən dərslər, xüsusən də kiçik yaşlı şagirdlərin təhsil motivasiyasını və konsentrasiyasını zəiflədir. Nəticədə, dərs vaxtı yorğun və diqqətsiz olan şagirdlər verilən materialı tam mənimsəyə bilmirlər, bu da uzunmüddətli tədris nəticələrini zəiflədir.
Kamran Əsədov həmçinin üç növbəli tədris formatının məktəblərdəki infrastrukturun həddən artıq yüklənməsinə səbəb olduğunu bildirir. Mövcud məktəblər bir sinifdə 20-25 şagirdlə effektiv tədris üçün nəzərdə tutulub, lakin bu sayın artırılması həm məktəbin resurslarını, həm də müəllimlərin iş yükünü ağırlaşdırır. Hər bir növbə üçün yeni dərs materiallarının, avadanlıqların və bəzən müəllim heyətinin təmin edilməsi çətinliklər yaradır. Belə olan halda, həm şagirdlərin tədris şəraiti pisləşir, həm də müəllimlərin iş keyfiyyəti və motivasiyası azalır.
Digər bir problem valideynlərin və şagirdlərin gündəlik həyatında yaranan çətinliklərlə bağlıdır. Üç növbəli tədris həm şagirdlərin dərsdən kənar fəaliyyətlərə qatılmasını, həm də valideynlərlə zaman keçirməsini məhdudlaşdırır. Kamran Əsədovun fikrincə, gec növbədə dərslərdən sonra evə gedən uşaqlar dərhal yuxuya gedir və dərs hazırlığı üçün vaxt tapmır. Bu, həm də ailədaxili ünsiyyəti azaldır və uşaqların sosial həyatını məhdudlaşdırır. Bundan əlavə, qış aylarında günəş işığının tez batması şagirdlər üçün məktəbə və məktəbdən evə gedərkən təhlükəsizlik risklərini artırır.
Kamran Əsədov bu vəziyyətdən çıxış yollarını da təklif edir. Onun fikrincə, təhsil sisteminin üç növbəli tədrisə olan ehtiyacını azaltmaq üçün ilk növbədə yeni məktəblərin tikintisinə və mövcud məktəblərin təmiri və genişləndirilməsinə diqqət yetirilməlidir. Müasir infrastruktur, tədris keyfiyyətinin yaxşılaşdırılması və şagirdlər üçün rahat tədris mühiti təmin etmək üçün vacibdir. Eyni zamanda, müəyyən bölgələrdə şagird sıxlığına uyğun olaraq daha çox məktəb açılması bu problemi uzunmüddətli həll etmək üçün mühüm addımlardan biridir. Əsədovun fikrincə, müasir texnologiyalardan istifadə edilərək onlayn dərs sistemlərinin inkişafı və tətbiqi də məktəblərdəki sıxlığı azaltmağa yardımçı ola bilər.
Nəticə etibarilə, Kamran Əsədovun fikirləri dərslərin üç növbəli keçirilməsinin mənfi təsirlərinə ciddi diqqət çəkməyə kömək edir. Məktəblərdəki sıxlığı azaltmaq və təhsilin keyfiyyətini yüksəltmək üçün strateji tədbirlər həyata keçirilməli, xüsusən də şagirdlərin psixoloji və fiziki sağlamlığını qorumağa yönələn addımlar atılmalıdır. Yalnız bu halda, gənc nəslin tam mənalı və keyfiyyətli təhsil alması mümkün ola bilər.
Bəhman Hüseynli
