VÉtÉnÉ yol ÉsgÉrdÉn keçir
Æziz oxucu! YÉqin yazının baÅlıÄını oxuyan zaman bunun bir bÉdii ifadÉ vasitÉsi - mübaliÄÉ olduÄunu fikirlÉÅÉcÉksiniz. ÆslindÉ isÉ bu nÉ mübaliÄÉ, nÉ dÉ bir müÉllif uydurmasıdır.SadÉcÉ mÉn istÉnilÉn yazını iÅlÉyÉndÉ vÉ öz fikirlÉrimi ifadÉ edÉndÉ mütlÉq reallıÄa vÉ faktlara ÉsaslanmaÄa çalıÅıram. “VÉtÉnÉ yol ÉsgÉrdÉn keçir” adlı yazımda olduÄu kimi...
DöyüÅ nizamnamÉsinÉ görÉ, istÉr müdafiÉ, istÉrsÉ dÉ hücum döyüÅlÉri zamanı ÉsgÉrlÉ ÉsgÉr arasında 10 metrÉ qÉdÉr mÉsafÉ olmalıdır. VÉtÉn torpaqlarına iÅÄalçılıq mÉqsÉdi ilÉ tÉcavüz etmÉyÉ cÉhd göstÉrÉn düÅmÉn ilk növbÉdÉ, sÉrhÉdboyu müdafiÉ sÉngÉrlÉrimizdÉ 10 metrdÉn bir dayanmıŠÉsgÉrlÉrimizlÉ qarÅı-qarÅıya gÉlÉcÉk. . DüÅmÉn verilmiÅ tapÅırıÄı yerinÉ yetirmÉk üçün hÉr 10 metrdÉn bir sÉngÉrdÉ dayanmıŠAzÉrbaycan ÉsgÉrini zÉrÉrsizlÉÅdirÉrÉk onun cÉsÉdi üzÉrindÉn keçmÉlidir. Hücuma mÉruz qalan tÉrÉfin ÉsgÉri isÉ dözüm vÉ inadkarlıqla döyüÅÉrÉk, yaÄı düÅmÉnin canlı qüvvÉsini vÉ texnikasını mÉhv edÉrÉk onu geri çÉkilmÉyÉ mÉcbur edir. ÆgÉr ÉsgÉr taktiki cÉhÉtdÉn cÉld vÉ çevik, fiziki olaraq möhkÉm vÉ qüvvÉtli, atıcı kimi sÉbrli vÉ mahirdirsÉ, silah vÉ texnikanın istifadÉsindÉ mükÉmmÉldirsÉ, siyasi cÉhÉtdÉn ayıq-sayıq, prinsipial vÉ mÉnÉvi olaraq vÉtÉnpÉrvÉrdirsÉ, bax o zaman o, psixoloji olaraq mükÉmmÉl formada döyüÅÉ hazırdır. MÉnÉvi-psixoloji, fiziki vÉ taktiki cÉhÉtdÉn döyüÅÉ hazır olan ÉsgÉr ruhÉn özünü dünyanın Én böyük qÉhrÉmanı kimi dÉrk edir, döyüÅ ÉmÉliyyatları zamanı döyüÅ zolaÄının diqtÉ edÉni, aparıcı qolu olmaqla yanaÅı, hÉm dÉ örnÉyi vÉ sevimlisidir.
Oxucular üçün maraqlı olan bu mövzuda uzun illÉr ÅÉxsi heyÉtin mÉnÉvi-psixoloji tÉminat sahÉsindÉ bir yerdÉ xidmÉt etdiyimiz, böyük tÉcrübÉyÉ vÉ hÉrbi elmi biliyÉ malik olan, mÉnim yaxın dostum general-mayor Elman Orucovla müzakirÉ apardıq. O, döyüÅçülÉr arasında döyüÅ zolaÄında olan 10 metrÉyÉ qÉdÉr mÉsafÉni hÉrbi-elmi cÉhÉtdÉn qısa olaraq belÉ izah etdi: “HÉrbi-elmi taktika bölmÉsinin akademik hesablamalarına görÉ, döyüÅ meydanında verilÉn tapÅırıÄı yerinÉ yetirmÉk üçün hücum edÉn bölmÉnin döyüÅçülÉri arasında ara mÉsafÉsi 10 metrÉ vÉ daha çox olan zaman döyüÅçünün saÄ qalma vÉ verilÉn döyüÅ tapÅırıÄını yerinÉ yetirmÉ ehtimalı artır. Bu ara mÉsafÉsi müdafiÉ olunan bölmÉnin atÉÅ sıxlıÄından asılıdır. Akademik hesablamalara görÉ atÉÅ sıxlıÄı müdafiÉ olunan bölmÉnin ÅÉxsi heyÉtinin vÉ atıcı silahlarının sayından asılıdır”.
Bu mövzuda ÅÉxsi heyÉt qarÅısında mühazirÉ söylÉyÉn zaman hÉmiÅÉ demiÅÉm vÉ bu gün dÉ deyirÉm ki, ölkÉmizin müdafiÉsindÉ fiziki vÉ Éqli cÉhÉtdÉn saÄlam olan hÉr bir kiÅi vÉtÉndaÅa bu ölkÉdÉ 10 metrÉ qÉdÉr torpaq payı düÅür. ElÉ buna görÉ ölkÉ vÉtÉndaÅı olan hÉr bir kiÅi onun payına düÅÉn bu 10 metrÉ qÉdÉr torpaq payını qorumaqda borcludur. ÆslindÉ, bu fikri mÉn yox, döyüÅ nizamnamÉsi, döyüÅ tÉlimatları deyir vÉ Ésaslandırır.
TarixÉ nÉzÉr salanda görürük ki, torpaÄın, VÉtÉnin, millÉtin, dövlÉtin taleyi hÉmiÅÉ cÉsur döyüÅçülÉrin, aÄıllı sÉrkÉrdÉlÉrin, müdrik dövlÉt baÅçılarının, uzaqgörÉn siyasÉtçilÉrin çiyinlÉri üzÉrindÉ daÅınıb vÉ daÅınır. Dünyanın böyük fatehlÉrindÉn biri olan Çingiz xan döyüÅÉn ÉsgÉrin psixoloji olaraq döyüÅÉ hazır olmaÄının sirrini belÉ qiymÉtlÉndirirdi: “Bir mıx bir nalı, bir nal bir atı, bir at bir sÉrkÉrdÉni, bir sÉrkÉrdÉ bir ordunu, bir ordu bir dövlÉti saxlayır”. YÉni, bir dövlÉtin sarsılmazlıÄı vÉ qüdrÉti hÉr bir ÉsgÉrin ayrı-ayrılıqda döyüÅÉ hazırlıÄı, tÉminatı vÉ tÉchizatından asılıdır. Bu gün biz bunu baÅqa formada ifadÉ edirik. BelÉ ki, yüksÉk döyüÅ hazırlıqlı, hÉrtÉrÉfli tÉmin vÉ tÉchiz olunmuÅ ÉsgÉrin hazırlıq tÉdbirlÉrini mÉnÉvi-psixoloji tÉminat adlandırırıq. ÆsgÉr torpaq qÉdÉr müqÉddÉsdir, çünki torpaq üzÉrindÉ onun qanı tökülür. Torpaq öz gücünü, qüdrÉtini, dÉyÉrini ÉsgÉrdÉn, ÉsgÉr qanından, ÉsgÉr dÉyanÉtindÉn alır. VÉtÉnin ÅÉrÉfi dÉ, ÅöhrÉti dÉ mÉhz belÉ oÄullar, belÉ qÉhrÉmanlardır. Ümummilli liderimiz HeydÉr Æliyev deyirdi: “ÆgÉr qan tökülmürsÉ, o VÉtÉn VÉtÉn deyil, ÅÉhid olmasa, o VÉtÉn müstÉqil ola bilmÉyÉcÉk”.
VÉtÉnimizin, millÉtimizin, dövlÉtimizin müstÉqilliyi onun Érazi bütövlüyü uÄrunda minlÉrlÉ oÄul vÉ qızlarımız öz arzu-istÉyini, amalını qurban verÉrÉk canından keçib. KörpÉ bir uÅaÄın dilindÉ ilk dÉfÉ sÉslÉnÉn “ana” sözü nÉ qÉdÉr Åirin vÉ ecazkardırsa, hÉr bir ÉsgÉr tÉrÉfindÉn qürurla sÉslÉnÉn “VÉtÉn” sözü dÉ bizim üçün onun qÉdÉr doÄma vÉ Ézizdir.
ErmÉnilÉr xarici havadarlarının dÉstÉyindÉn ruhlanaraq QarabaÄda AzÉrbaycana qarÅı elan olunmamıŠmüharibÉyÉ baÅlamıÅdılar. Avropadan vÉ Yaxın ÅÉrqdÉn gÉtirilmiÅ terror qruplaÅmaları qonÅu kÉndlÉrÉ basqınlar edir, günahsız insanları öldürür, girov götürür vÉ dÉhÅÉtli vÉhÅiliklÉr törÉdirdilÉr. 1992-ci il aprelin ilk günlÉrindÉ bütün beynÉlxalq hüquq vÉ qanun normalarını pozaraq, Hadrut rayon Tarix-diyarÅünaslıq muzeyinin direktoru, DaÅnakstyun partiyasının fÉallarından olan, qatı millÉtçi Levon Mıkırtıçyanı qondarma “QarabaÄ Resublikası”na prezident seçdilÉr. O dövrdÉ QarabaÄda separatçılıq edÉn siyasÉt dÉllaları Robert KöçÉryan, Serjik Sarkisyan yenicÉ prezident seçilmiÅ “rÉqiblÉrini” bÉrk qısqanırdılar. ElÉ bu sÉbÉbdÉn arzuolunmaz rÉqiblÉrini aradan götürmÉk üçün hiylÉyÉ Él atdılar.
BelÉ ki, 1992-ci il aprel ayının 10-dan 11-nÉ keçÉn gecÉ sÉhÉr saat 5:00 radÉlÉrindÉ ermÉni terrorçu-quldur dÉstÉlÉri yeni seçilmiÅ “prezident”in rÉhbÉrliyi ilÉ Füzuli rayonunun CÉmilli kÉndinÉ qÉflÉtÉn hücuma keçdilÉr. DüÅmÉnin CÉmilli yaÅayıŠmÉntÉqÉsindÉ hucuma keçmÉkdÉ mÉqsÉdi kÉndi ÉlÉ keçirmÉklÉ qonÅu Qacar kÉndini mühasirÉ vÉziyyÉtinÉ salaraq onun iÅÄalını asanlaÅdırmaq vÉ bununla da Qırmızıbazar qÉsÉbÉsinin etibarlı müdafiÉsini tÉmin etmÉk, Füzuli-ÅuÅa meÅÉ yolunu baÄlamaq idi.Amma...
HÉmin dövrdÉ Füzuli rayonunun müdafiÉsini tÉÅkil vÉ tÉmin edÉn yeganÉ silahlı qüvvÉ Füzuli Ærazi ÖzünümüdafiÉ taborunun bölmÉlÉri vÉ o cümlÉdÉn Füzuli Polis ÅöbÉsinin ÉmÉkdaÅları idi.
Füzuli Ærazi ÖzünümüdafiÉ Taborunun bölmÉlÉri, yüzlÉrlÉ, minlÉrlÉ füzulili tabor komandiri mÉrhum polkovnik-leytenant Mobil Yusifovun rÉhbÉrliyi altında Éks-hücuma keçdi. Gün ÉrzindÉ qanlı döyüÅlÉr aparıldı. DöyüÅçülÉrimiz düÅmÉn üzÉrindÉ üstünlüyü ÉlÉ alaraq döyüÅün qÉhrÉmanına çevrildi. AÄır zÉrbÉlÉrÉ mÉruz qalan düÅmÉn onlarla canlı qüvvÉ itirdi, döyüÅçülÉrimizin güclü vÉ Ézmkar müqavimÉti ilÉ üzlÉÅib geri çÉkildilÉr. Daha doÄrusu, 1988-ci il hadisÉlÉri baÅladıÄı gündÉn ilk dÉfÉ idi ki, düÅmÉn aÄır sarsıdıcı zÉrbÉ aldı vÉ darmadaÄın edildi.
DüÅmÉnin bölük dayaq mÉntÉqÉsindÉn döyüÅü seyr edÉn “prezident” Levon Mıkırtıçyan döyüÅçülÉrimiz tÉrÉfindÉn endirilÉn aÄır vÉ sarsıdıcı zÉrbÉlÉr nÉticÉsindÉ ölümcül yaralanmıÅdır. HÉmin gün ilk dÉfÉ idi ki, ermÉni terrorçu dÉstÉlÉri mÉÄlub edildi. Onlar döyüÅdÉ xeyli canlı qüvvÉ, silah vÉ zirehli texnikanın itkilÉrinÉ mÉruz qaldılar. DöyüÅçülÉrimiz xeyli silah-sursat vÉ bir ÉdÉd “BTR-60” zirehli maÅını qÉnimÉt olaraq ÉlÉ keçirmiÅdilÉr.
Bizim tÉrÉfdÉn dÉ AzÉrbaycanın Milli QÉhrÉmanı PÉhlivan FÉrzÉliyev vÉ onunla bir neçÉ nÉfÉr döyüÅçümüz qÉhrÉmancasına ÅÉhid oldu. Ancaq ÉldÉ olunmuÅ qÉlÉbÉ ÅÉxsi heyÉt arasında mÉnÉvi-psixoloji tÉminatın yüksÉlmÉsindÉ güclü tÉsir göstÉrmiÅ, böyük ruh yüksÉkliyi yaranmıÅdı. HÉmin günün sÉhÉri Füzuli Rayon Ä°cra HakimiyyÉtinin baÅçısı Aslan Mehdiyev bu döyüÅün qÉhrÉmanlarına öz tÉÅÉkkürünü bildirdi.
UÄurlu qÉlÉbÉdÉn iki gün sonra tabor komandiri polkovnik-leytenant Mobil Yusifov taborun ÅÉxsi heyÉti ilÉ yıÄıncaq keçirÉrkÉn bildirdi ki, “11 aprel günü bizim üzÉrimizÉ döyüÅÉ gÉlmiÅ qondarma QarabaÄ Respublikasının “ilk prezidenti” Levon Mıkırtıçyan hÉmin gün aÄır yaralanıb. Bu gün isÉ aldıÄı yaraların nÉticÉsindÉ xÉstÉxanada ölüb. ErmÉni KÄ°V-lÉri bu mÉsÉlÉni ört-basdır etmÉyÉ çalıÅır ki, guya ona iÅ otaÄında sui-qÉsd edilib. Ancaq bizÉ sızan kÉÅfiyyat mÉlumatına görÉ o, bizim döyüÅçülÉrimiz tÉrÉfindÉn 11 aprel günü Éks-hücum döyüÅlÉrindÉ zÉrÉrsizlÉÅdirilib”. O, sonra dedi: “11 aprel 1992-ci il tarixindÉ bizim Ærazi ÖzünümüdafiÉ Taboru tÉrÉfindÉn CÉmilli-Qırmızıbazar istiqamÉtindÉ aparılmıŠÉks-hücum döyüÅlÉrindÉ iÅtirak edÉn bütün döyüÅçülÉrÉ Ézmkarlıq göstÉrÉrÉk düÅmÉni mÉhv etdiklÉrinÉ görÉ hÉr birinÉ öz adımdan tÉÅÉkkür edirÉm”.
2020-ci il sentyabr ayının 27-si idi. ÖlkÉmizin mÉrkÉzi Bakı ÅÉhÉrindÉn QarabaÄa qÉdÉr bütövlükdÉ AzÉrbaycan xalqı yekdilliklÉ ayaÄa qalxaraq ÉyninÉ ÉsgÉr paltarı geyinib, ÉlinÉ silah alıb ÉsgÉr olmuÅdur. Çünki düÅmÉn 2020-ci il sentyabr ayının 26-dan 27-nÉ keçÉn gecÉ Åimalda Murov daÄından, cÉnubda Araz çayına qÉdÉr olan ÉrazilÉrimizdÉ iÅÄalı daha da geniÅlÉndirmÉk mÉqsÉdi ilÉ hücuma keçmiÅ, bunun üçün müdafiÉ mövqelÉrimizi ÉlÉ keçirmÉyÉ cÉhd göstÉrmiÅ vÉ cÉbhÉ xÉttinÉ yaxın olan yaÅayıŠmÉntÉqÉlÉrimizi reaktiv artilleriya qurÄuları ilÉ atÉÅÉ tuturdu. Bu sÉbÉbdÉn AzÉrbaycan Respublikasının Prezidenti, Silahlı QüvvÉlÉrimizin Ali BaÅ Komandanı cÉnab Ä°lham Æliyev tÉcavüzü geniÅlÉndirmÉyÉ cÉhd göstÉrÉn azÄın düÅmÉnÉ layiqli cavab verilmÉsi mÉqsÉdilÉ ordu rÉhbÉrliyi qarÅısında vacib vÉ ciddi tapÅırıqlar qoydu.
Ali BaÅ Komandandan döyüÅ Émri ilÉ “DÉmir yumruq” Éks-hücum ÉmÉliyyatına baÅladı. Ordumuz döyüÅ cÉhbÉsinin Åimalında Murov yüksÉkliyini, Åimal-ÅÉrqindÉ SuqovuÅanı, cÉnub-ÅÉrqindÉ Füzuli vÉ CÉbrayıl rayonlarını, bir neçÉ yaÅayıŠmÉntÉqÉlÉrini düÅmÉnlÉrdÉn tÉmizlÉdilÉr.
VÉtÉn müharibÉsinin baÅlandıÄı ilk anlarda düÅmÉnin Füzuli rayonu QaraxanbÉyli kÉndi ÉrazisindÉ qurduÄu “ÉfsanÉvi”, “keçilmÉz”, “müdafiÉ” sÉddi döyüÅçülÉrimiz tÉrÉfindÉn darma-daÄın edildi. ElÉ ilk ÅÉhidlÉrimiz dÉ burada oldu.
HÉmin günlÉrdÉ “Real TV” vÉ “XÉzÉr TV”-nin ÉmÉkdaÅları mÉndÉn müsahibÉ alırdılar. JurnalistlÉr mÉnÉ sual verdilÉr ki, Murov daÄının düÅmÉndÉn azad edilmÉsi bizdÉ hansı hisslÉr yaradır? MÉn hÉmin vaxt belÉ bir cavab verdim: “ÆvvÉllÉr Murov daÄının zirvÉsindÉ olanlar yaxÅı bilir, Murov daÄının zirvÉsindÉn baxanda AzÉrbaycan bütöv görünür: Åimala baxırsan “DÉmir qapı” DÉrbÉndÉ qÉdÉr, cÉnuba baxırsan TÉbrizÉ qÉdÉr, QÉrbÉ baxırsan Ä°rÉvan, GöyçÉ, ZÉngÉzur vÉ DÉrÉlÉyÉz mahalları, ÅÉrqÉ baxırsan Mil-MuÄan, Åirvan, Bakıya qÉdÉr olan ÉrazilÉrimiz göz oxÅayır”.
Jurnalist: Füzuli ÅÉhÉrinin düÅmÉndÉn tÉmizlÉnmÉsi, döyüÅ taktikasına görÉ döyüÅ ÉmÉliyyatlarının uÄurlu olması üçün nÉ qÉdÉr ÉhÉmiyyÉtlidir?
MÉn dedim: Füzuli ÅÉhÉri QarabaÄ coÄrafi Érazisinin hÉrbi deposu vÉ cÉnub qapısını tÉÅkil edir, o cümlÉdÉn döyüÅ cÉbhÉsinin Åah damarıdır. Artıq Åah damar kÉsildiyi üçün düÅmÉnin tÉmir-tÉxliyyÉ vÉ tÉchizat yolları baÄlandı, düÅmÉn cÉbhÉdÉ iki hissÉyÉ parçalandı. ErmÉnistan Silahlı QüvvÉlÉrinin qoÅun hissÉlÉrindÉ döyüÅü-idarÉetmÉnin itirilmÉsi vÉziyyÉti yarandı. Bu döyüÅü-idarÉetmÉnin itirilmÉsi düÅmÉn üçün son demÉk idi.
ÆrazilÉrimiz haqqında danıÅdıqca xÉyallarım mÉni çox-çox uzaqlara, uÅaqlıq illÉrimÉ apardı, “QÉdim ocaÄın iÅıÄında QarabaÄ xatirÉlÉri” yadıma düÅdü. BelÉ ki, Quruçay vadisinÉ baxdıqca, yadıma düÅdü ki, orta mÉktÉbdÉ tarix fÉnnindÉn bizÉ dÉrs deyÉn, qÉhrÉman silahdaÅımız, 15 avqust 1992-ci ildÉ Yuxarı VeysÉlli kÉndi uÄrunda gedÉn döyüÅlÉr zamanı qÉhrÉmancasına hÉlak olmuÅ ÅÉhid qardaÅımız, kapitan Elxan Yusifovun atası Bayandır müÉllim hÉmiÅÉ deyirdi ki, “AzÉrbaycan ÉrazisindÉ bÉÅÉr tarixi Quruçay mÉdÉniyyÉti dövründÉn baÅlayır”.
Otuz ilÉ yaxın bir müddÉtdÉ yaÄı düÅmÉn bu yerlÉri xarici havadarlarının kömÉkliyi vÉ dÉstÉyi ilÉ ÉsarÉtdÉ saxlamaÄa, ona sahib çıxmaÄa çalıÅdı, lakin bacarmadılar. Çünki bu torpaÄın Ésl sahiblÉri bizik - biz, OÄuz-Bayat türklÉri!...
AzÉrbaycan Respublikasının Prezidenti, Silahlı QüvvÉlÉrimizin Ali BaÅ Komandanı cÉnab Ä°lham Æliyev bütün beynÉlxalq sÉviyyÉli zirvÉ toplantılarında hÉmiÅÉ deyirdi: “Biz QarabaÄın müzakirÉ obyektinÉ çevrilmÉsinÉ heç vaxt imkan vermÉyÉcÉyik”, “QarabaÄ AzÉrbaycandır!”.
MüzÉffÉr Ali BaÅ Komandanımızın komandanlıÄı ilÉ bu gün AzÉrbaycan xalqı bütövlükdÉ qüdrÉtli bir dÉmir yumruÄa çevrilÉrÉk tarixi torpaqlarımızı namÉrd düÅmÉnlÉrdÉn qırx dörd gün ÉrzindÉ böyük qÉhrÉmanlıqla azad etdi.
Åaxta gördün, boran gördün,
Qan içindÉ insan gördün.
ÖlÉn gördün, qalan gördün,
SüründünsÉ qarıÅ-qarıÅ,
ZÉfÉr çaldın, sÉnÉ alqıÅ!
ÆsgÉr qardaÅm, sÉngÉr qardaÅım!
XatirimdÉdir, 1993-cü ilin yanvar ayının 4-ü idi. QarabaÄda aÄır döyüÅlÉr gedirdi. SÉhÉrÉ yaxın ermÉnilÉr Füzuli rayonunun AÅaÄı VeysÉlli kÉndi istiqamÉtindÉ qÉflÉtÉn hücuma keçmiÅdilÉr. BölmÉlÉrimiz düÅmÉnÉ qarÅı müqavimÉt göstÉrdi. AÄır vÉ qanlı döyüÅlÉr nÉticÉsindÉ düÅmÉn aÄır itkilÉr verÉrÉk geri çÉkilmÉyÉ mÉcbur oldu. DüÅmÉn tÉrÉfindÉn DaÅnaksütyun partiyasının fÉallarından biri, tabor komandiri, uydurma “ÉfsanÉvi qÉhrÉman”ları Åumayis baÅda olmaqla öldürülÉn ermÉnilÉrin cÉsÉdlÉri tÉlÉfimizdÉn ÉlÉ keçirildi.
DöyüÅün sonunda biz ÅÉhid olmuÅ ÉsgÉrlÉrimizin cÉnazÉsi ilÉ AÅaÄı VeysÉlli kÉnd orta mÉktÉbinin qarÅısında vidalaÅırdıq. ÆsgÉrlÉrimizin ÅÉhid olması bizi sarsıtmıÅdı. MÉn cÉnazÉlÉr arasında ÅÉmkir rayonunun Kür qÉsÉbÉsindÉn olan ÉsgÉrimiz Elçin BaÄırovu görÉndÉ daha çox kÉdÉrlÉndim. Elçin uÅaq ikÉn hÉr iki valideynlÉrini itirmiÅdi, sÉmimiyyÉti, mÉdÉniyyÉti, cÉsarÉti ilÉ hamının hörmÉtini qazanmıÅdı. O, valideynlÉri ilÉ birlikdÉ QÉrbi AzÉrbaycan torpaqlarından didÉrgin düÅÉrÉk müvÉqqÉti olaraq Kür qÉsÉbÉsindÉ yerlÉÅmiÅdilÉr. Onu da qeyd edim ki, Elçin hÉm dÉ niÅanlı idi. Deyirdi ki, müharibÉ qurtaran kimi toyum olacaq. Sizi dÉ toyuma dÉvÉt edÉcÉm. Sabiq briqada komandiri, general-leytenant HeydÉr Piriyev vÉ Füzuli rayon Ä°cra HakimiyyÉtinin sabiq baÅçısı NofÉl Qasımov (oÄlu, ÅÉhid baÅ leytenant SÉid RÉÅidzadÉ 2020-ci ilin oktyabrında Hadrut qÉsÉbÉsinin düÅmÉnlÉrdÉn azad olunması uÄrunda gedÉn döyüÅlÉrdÉ qÉhrÉmancasına hÉlak oldu. Allah ÅÉhid qardaÅımıza rÉhmÉt elÉsin!) da ÅÉhidlÉrimizlÉ vida mÉrasimindÉ iÅtirak edirdi.
3-cü bölüyün feldÅeri Zülfi mÉnÉ yaxınlaÅıb ÉsgÉr Elçin BaÄırovun cÉnazÉsini göstÉrib hüznlü ÅÉkildÉ dedi: “Heç bilirsiz nÉ olub?” MÉn dedim: NÉ olub? O, danıÅmaÄa baÅladı. Bu gün sÉhÉr “qalx” komandasından sonra ÉsgÉr Elçin BaÄırov mÉnÉ yaxınlaÅıb dedi ki, “Zülfi Émi, sÉhÉrÉ yaxın maraqlı bir yuxu görmüÅÉm”. MÉn ondan soruÅdum ki, nÉ görmüsÉn? Elçin dedi ki, “Yuxuda gördüm ki, AÅaÄı VeysÉlli kÉnd orta mÉktÉbinin qarÅısında bütün ÉsgÉr yoldaÅlarım vÉ komandirlÉrim mÉnÉ toy edirdilÉr. Gördüm ki, valideynlÉrim dÉ yanımdadır. Hamı mÉni tÉbrik edir, xeyir- dua verirdi. MÉn Étrafıma baxıb fıkilÉÅdim ki, yaxÅı bunlar mÉni hansı qızla evlÉndirirlÉr vÉ o qız kimdir, haradadır? MÉn yanımdakı adamlardan vÉ ÉsgÉr yoldaÅlarımdan soruÅdum. BÉs mÉnim gÉlinim hanı? O kimdir? Heç kim mÉnÉ cavab vermir vÉ qarma-qarıÅıq ÅÉkildÉ rÉqs edirdilÉr. MÉn bir dÉ Étrafıma baxdım, görüm mÉnimlÉ toyu olan qız kimdir. Bu zaman mÉktÉbin damındakı bacadan aÄ gÉlinlik duvaÄında bir qızın mÉnÉ baxaraq gülümsÉyÉ-gülümsÉyÉ Él etdiyini gördüm. MÉn onu çaÄıraraq, sÉn orada nÉ edirsÉn, gÉl yanıma dedim. Lakin o, aÄ duvaqlı gÉlinlik geyimindÉ olan qız, sanki nÉ mÉni görür nÉ dÉ eÅidirdi. O, gülÉ-gülÉ mÉnÉ Él edir vÉ mÉni yanına çaÄırırdı. Sonra o, mÉktÉbin damındakı bacanın qapısını örtÉrÉk yox oldu. Bu zaman mÉn yuxudan oyandım, gördüm ki, qan-tÉr içindÉyÉm. Bu yuxunun mÉnası nÉdir?” MÉn ona dedim ki, “Allah xeyirÉ calasın, toy, ÅÉnlik görmüsÉn. YaxÅı olar.”
Zülfi: Elçin yuxusunu mÉnÉ danıÅdıqdan tÉqribÉn 40-45 dÉqiqÉ sonra ermÉnilÉr qÉflÉtÉn hücuma keçdilÉr. Elçin döyüÅdÉ hÉlak oldu.
FeldÅer Zülfünün bu söhbÉtindÉn sonra sanki damarlarımda qanım dondu. UÅaqlıqdan hÉmiÅÉ eÅidÉrdim ki, yuxu tÉrsinÉ yozular. Ancaq onun belÉ reallıÄa çevrildiyini görmÉmiÅdim.
ÆsgÉr öz VÉtÉni, torpaÄı uÄrunda döyüÅdÉ düÅmÉnÉ qarÅı mübarizÉ apararkÉn o, yalnız bir Åeyi düÅünür. VÉtÉni, torpaÄı qorumaq, müdafiÉ etmÉk, düÅmÉnÉ bir addım da olsun irÉli keçmÉyÉ imkan vermÉmÉk. HÉmin anda ÉsgÉrin gözü önündÉ onun ÅÉxsi arzuları yox, yalnız milli dövlÉtçilik maraqları dayanır. Çünki hÉr Åey torpaÄın üzÉrindÉdir. Ä°lk növbÉdÉ, bizim arzularımız, istÉklÉrimiz, millÉtimiz, dövlÉtimiz, ata-babalarımızın qÉbri, ana-bacılarımızın namusu, elmimiz, mÉdÉniyyÉtimiz, incÉsÉnÉtimiz, bir sözlÉ, nÉyimiz varsa, hamısı bu torpaÄın üzÉrindÉdir. ÆgÉr, bu torpaq varsa, yuxarıda sadaladıÄımız hÉr Åey bizimdir, bizimlÉdir vÉ bizimlÉ olacaq. Yox, ÉgÉr torpaq düÅmÉn ÉlinÉ keçÉrsÉ, dediklÉrimizin heç birisi nÉ bizim olacaq, nÉ dÉ bizimlÉ olacaq. TorpaÄı vÉ VÉtÉni olmayan insan necÉ yaÅaya bilÉr? ÆgÉr millÉtin dövlÉti yoxdursa, o millÉtin qüruru olmayacaq. MillÉtin öndÉ gedÉn, uzaqgörÉn, onu Étrafına toplayaraq arxasınca aparmaÄa qadir olan müdrik rÉhbÉri yoxdursa, o millÉt mÉhvÉ mÉhkumdur!
44 günlük VÉtÉn müharibÉsindÉ Ali BaÅ Komandan cÉnab Ä°lham Æliyevin apardıÄı mÉrd, müdrik, cÉsarÉtli, uzaqgörÉn siyasÉti nÉticÉsindÉ AzÉrbaycan xalqı bütün dünyaya öz qüdrÉtini vÉ gücünü göstÉrdi, iÅÄalda olan torpaqlarımızın yaÄı düÅmÉndÉn azad edilmÉsini tÉmin etdi.
AzÉrbaycan xalqının ümummilli lideri, ulu öndÉr HeydÉr Æliyevin 1993-cü ilin iyun ayında yenidÉn siyasi hakimiyyÉtÉ qayıdıÅı xalqımızı bütün bÉlalardan xilas etdi. 1993-1994-cü illÉrdÉ QarabaÄ cÉbhÉsindÉ gedÉn qanlı döyüÅlÉrdÉ düÅmÉn hücumlarının qarÅısının qÉtiyyÉtlÉ alnaraq dayandırılması vÉ döyüÅ cÉbhÉsindÉ dönüÅ xÉttinin yaradılması mÉhz böyük rÉhbÉrimizin adı ilÉ baÄlıdır.
1994-cü ilin yanvarın 4-dÉn 5-nÉ keçÉn gecÉ hücuma keçÉrÉk iÅÄalı daha da geniÅlÉndirib yeni ÉrazilÉr ÉldÉ etmÉklÉ ölkÉnin içÉrilÉrinÉ doÄru irÉlilÉmÉyÉ cÉhd göstÉrÉn azÄın düÅmÉnin niyyÉti ÉvvÉlcÉdÉn bÉlli oldu. HÉmin dövrdÉ AzÉrbaycan Respublikasının Prezidenti, Silahlı QüvvÉlÉrin Ali BaÅ Komandanı, Ümummilli liderimiz, HeydÉr Æliyev düÅmÉnÉ layiqli cavab verilmÉsi haqqında AzÉrbaycan Silahlı QüvvÉlÉrinÉ Émr verdi. HÉmin gün düÅmÉnin hazırlamıŠolduÄu döyüÅ niyyÉti pozuldu. BelÉ ki, AzÉrbaycan Ordusunun Füzuli rayonu ÉrazisindÉ yerlÉÅÉn bölmÉlÉri Éks-hücuma keçÉrÉk BEYLÆQAN-XOCAVÆND, ÆHMÆDBÆYLI-HORADIZ istiqamÉtindÉ yerlÉÅÉn düÅmÉn bölmÉlÉrini bir neçÉ saatın ÉrzindÉ darmadaÄın edÉrÉk inamla irÉlilÉmÉyÉ baÅladı.
QoÅunlarımız cÉbhÉnin Åimal cinahında NÉrgiztÉpÉ yüksÉkliyi uÄrunda döyüÅlÉri davam etdirÉrÉk düÅmÉnÉ taktiki uÄursuzluq yaÅatdı vÉ ordumuz cÉnub cinahdan hücuma keçÉrÉk Horadiz ÅÉhÉri vÉ xeyli yaÅayıŠmÉntÉqÉlÉrini düÅmÉndÉn tÉmizlÉndi. Bu uÄurlu döyüÅ ÉmÉliyyatının nÉticÉsindÉ AzÉrbaycan Silahlı QüvvÉlÉrinin ÅÉxsi heyÉti arasında böyük ruh yüksÉkliyi yarandı. QarabaÄda gedÉn müharibÉlÉrin tarixindÉ ilk dÉfÉ idi ki, hÉrbi hissÉ komandiri ÅÉxsi heyÉt ilÉ birgÉ döyüÅlÉrdÉ ÅücaÉt göstÉrdiyinÉ görÉ polkovnik-leytenant Åair Ramaldanov polkovnik hÉrbi rütbÉsi ilÉ mükafatlandırıldı. HÉmin döyüÅdÉ xüsusi fÉallıq göstÉrmiÅ -General-mayor KÉnan Seyidov, mÉrhum polkovnik Vahid Osmanov, polkovnik Nizami MirzÉmÉmmÉdov, polkovnik-leytenant ÆlÉsgÉr VÉliyev, polkovnik-leytenant Taryel QÉhrÉmanov, ÅÉhid polkovnik-leytenant Elxan BaÄırov, ÅÉhid kapitan Elxan Zülfüqarov, baÅ leytenant Rafiz KÉrimov, kapitan Vüqar PaÅayev, kapitan Ä°lham AÄalarov, kapitan Oruc Quliyev, leytenant Adil BalaÅov, baÅ çavuÅ Vidadi ÆhmÉdov, baÅ çavuÅ Vahid BalakiÅiyev vÉ digÉrlÉri silahdaÅlarına gerçÉk nümunÉ idilÉr. Aparılan bu uÄurlu, geniÅ miqyaslı döyüÅ ÉmÉliyyatında 16 nÉfÉr hÉrbi qulluqçumuz qÉhrÉmancasına ÅÉhidlik zirvÉsinÉ yüksÉldi.
Xarici dövlÉtlÉrdÉ AzÉrbaycana qarÅı inam vÉ etibar daha da güclÉndi. Dünyanın Én böyük dövlÉtlÉri ilÉ iqtisadi müqavilÉlÉr baÄlandı.
ÖlkÉ iqtisadiyyatının sürÉtli inkiÅafı nÉticÉsindÉ orduda hÉyati vacib olan tÉdbirlÉr hÉyata keçirildi vÉ ordumuz güclÉndirildi.
YaxÅı yadımdadır, o aÄır vÉ çÉtin günlÉrdÉ ümummilli liderimiz Füzuli rayonu ÉrazisindÉki ön xÉttÉ gÉlmiÅdi. O, hÉmin dövrdÉ avtomat silahı götürüb sÉngÉrÉ girmÉklÉ böyük bir lider kimi hamıya nümunÉ göstÉrdi ki, hÉr bir azÉrbaycanlı bu aÄır gündÉ ÉlinÉ silah alıb VÉtÉnin müdafiÉsinÉ qalxmalıdır. HÉmin vaxt ÉsgÉrlÉrlÉ görüÅündÉ ulu öndÉr HeydÉr Æliyev belÉ dedi: “Æziz döyüÅçülÉr, bizim yeganÉ yolumuz odur ki, sÉngÉrlÉrdÉ möhkÉm dayanaraq torpaqlarımızı müdafiÉ edÉk, düÅmÉnin hÉr bir hücumuna layiqli cavab verÉk.” Bu müdrik kÉlam hÉr bir ÉsgÉrdÉ böyük ruh yüksÉkliyi vÉ VÉtÉnÉ mÉhÉbbÉt hissini daha da güclÉndirdi. NÉticÉdÉ AzÉrbaycan ÉsgÉrinin qürur vÉ dÉyanÉtini görÉn düÅmÉn öz layiqli cavabını alaraq geri çÉkilmÉyÉ mÉcbur edildi.
19 sentyabr, 24 saat. YÉqin ki, tÉsadüfi deyil burada 4 rÉqÉmi! Antiterror tÉdbirlÉri... HÉmin günü aparılmıŠantiterror tÉdbirlÉri nÉticÉsindÉ ölkÉmizin Érazi bütövlüyü vÉ suverenliyi bÉrpa olundu. Xalqımız MüzÉffÉr Ali BaÅ Komandan cÉnab Ä°lham Æliyevin rÉhbÉrliyi altında düÅmÉn üzÉrindÉ tam vÉ qÉti qÉlÉbÉ qazandı. ÖlkÉ BaÅçımız böyük qürur hissi ilÉ QarabaÄın mÉrkÉzi XankÉndi ÅÉhÉrindÉ, Xocalıda, ÆsgÉranda, XocavÉnddÉ vÉ digÉr ÉrazilÉrdÉ üçrÉngli AzÉrbaycan bayraÄını daha da ucaltdı.
Bu bÉxtiyar vÉ Åanlı günlÉr elÉ-belÉ ÉldÉ olunmayıb. 1988-ci ildÉn baÅlayan, torpaqlarımız iÅÄaldan azad olunana qÉdÉr gedÉn qanlı döyüÅlÉrdÉ AzÉrbaycanın bütün bölgÉlÉri olduÄu kimi, Füzuli rayonu da yüzlÉrlÉ ÅÉhid verib. DöyüÅlÉrdÉ xüsusi qÉhrÉmanlıq nümayiÅ etdirÉn AzÉrbaycanın Milli QÉhrÉmanları mayor Rasim Ä°brahimov, kapitan Elxan Zülfüqarov, baÅ leytenant PÉhlivan FÉrzÉliyev, Faiq RÉfiyev, baÅ leytenant SÉid RÉÅidzadÉ, baÅ çavuÅ Seymur MÉmmÉdov, çavuÅ BÉÅir KÉrimov, VÉtÉn uÄrunda canını fÉda edÉn oÄullarımız polkovnik- leytenant SÉnan Axundov, Elxan Yusifov, YavÉr Ä°sgÉndÉrov, Åükürov Famiz, Bakir Quliyev, Rafiq CÉfÉrov, AbasÉd Muradov, Büsat Qurbanov, YaÅar Sadıqov, Elxan Æliyev, Gülalı Æliyev, Mayıs ÆsÉdov, Æli Hüseynov, Ærzanalı Ærzanalıyev, Æli Abbasov, Ernest Hüseynov, Ä°lyas Sultanov, Æli Cavadov, SÉrvan HeydÉrov, TÉrlan Æliyev, Nizami Æmirov, Nazim Quliyev, Mahir Mikayılov, Marks Hacıyev, AzÉr ÆhmÉdov, Åikar ÆhmÉdov, BÉxtiyar Æzimov, Aydın GülüÅov, Azad Æliyev, Alim MÉmmÉdov, SÉfa MÉmmÉdov, QürbÉt MÉmmÉdov, MuÄan Æliyev, Ziyad Muradov, Ceyhun NüsrÉtli, ElsÉfa Æliyev, Tural Qubatov, MÉzahir GöyüÅov, Nicad Hacıyev, Elmir AÄayev, SÉnan Hüseynov, Elnur CÉfÉrov, MÉhÉmmÉdÉli Ä°brahimov, FÉrid Misirli, Åamil Æliyev, FikrÉt MÉmmÉdov, elÉcÉ dÉ digÉr neçÉ-neçÉ igid oÄullarımız QarabaÄın müdafiÉsi vÉ düÅmÉnlÉrdÉnazad edilmÉsi uÄrunda Birinci vÉ Ä°kinci QarabaÄ müharibÉsindÉ, elÉcÉ dÉ 19 sentyabr 2023-cü il tarixindÉ aparılan antiterror tÉdbirlÉrindÉ VÉtÉn uÄrunda canlarını fÉda edÉrÉk ÅÉhidlik zirvÉsinÉ ucalıblar.
Bu gün xalqımız 8 noyabr - “ZÉfÉr” gününü sevÉ-sevÉ qeyd edir.
ZÉfÉrin mübarÉk olsun, Ézmkar xalqım!
AzÉrbaycan xalqı hÉr zaman yaratdıÄı qÉhrÉmanlıq salnamÉlÉri vÉ qÉhrÉmanları ilÉ öyünüb, qürur duyub. Buna onun haqqı var. NecÉ ki, 44 günlük VÉtÉn müharibÉsindÉ MüzÉffÉr Ali BaÅ Komandan cÉnab Ä°lham Æliyevin komandanlıÄı ilÉ düÅmÉn üzÉrindÉ inamlı qÉlÉbÉ qazanaraq ErmÉnistan Respublikasının siyasi vÉ hÉrbi rÉhbÉrliyini kaputilyasiya aktını imzalamaÄa mÉcbur etdi.
YaÅasın AzÉrbaycan!
YaÅasın Ali BaÅ Komandan !
Silahlı QüvvÉlÉrimizÉ eÅq olsun!
