Bu gün Macarıstanın paytaxtı Budapeştdə Avropanın üzləşdiyi təhlükəsizlik çağırışları, qeyri-qanuni miqrasiya ilə mübarizə və iqtisadi problemlərin həlli üçün Aİ ölkələri və Birlikdən kənar Avropa ölkələrinin yaratdığı Avropa Siyasi Birliyinin (AST) 5-ci sammiti keçiriləcək.
Turkustan.az xəbər verir ki, ildə iki dəfə keçirilən və əvvəlki iclası Böyük Britaniyanın ev sahibliyi etdiyi zirvəni bu dəfə iyul ayından bəri müxtəlif gərginliklərin kölgəsində Aİ-yə sədrlik edən Macarıstan təşkil edəcək.
40-dan çox hökumət və dövlət başçısının qatılacağı sammitin gündəliyi əsasən “Avropanın üzləşdiyi təhlükəsizlik çağırışları” olacaq.
Birinci iclasda ümumi vəziyyət müzakirə edildikdən sonra ikinci sessiya “qanunsuz miqrasiyaya qarşı mübarizə”, üçüncü iclas isə “iqtisadi təhlükəsizlik” başlığı altında keçiriləcək.
Miqrasiya üzrə sessiya bütün aspektləri, xüsusilə repatriasiya və Şengen sərhədlərinin möhkəmləndirilməsini əhatə etsə də, iqtisadi təhlükəsizlik üzrə sessiyada enerji, nəqliyyat və “qlobal ticarət baxımından əlaqə” mövzuları müzakirə olunacaq.
Liderlər birlikdə ABŞ seçkilərinin nəticələrinin şahidi olacaqlar
Maraqlıdır ki, AST sammiti Aİ-nin yaxından izlədiyi ABŞ seçkilərindən dərhal sonra keçiriləcək.
Liderlər bir araya gələndə taleyüklü seçkinin nəticəsini biləcəklər və ilk dəfə birlikdə dəyərləndirmək imkanı əldə edəcəklər.
Ona görə də seçkinin nəticəsinin AST sessiyalarında müzakirə olunacaq məsələlərə təsir edəcəyi və sammitin istiqamətini dəyişəcəyi gözlənilir.
Aİ-nin bu məsələ ilə bağlı mövqeyi barədə brifinq verən yüksək səviyyəli diplomat deyib: "Biz sürprizlərlə qarşılaşdığımız 2016-cı ildə deyilik. Biz daha inamlıyıq və gündəmimizin nədən ibarət olduğuna və nə gözləyəcəyimizə (çaxnaşma olmadan) daha çox uyğunlaşmışıq".
Sözügedən diplomatın sözlərinə görə, Aİ hər bir ssenariyə hazırdır və “ortaq mesaj” vermək səlahiyyətinə malikdir.
AB Komissiyasının sözçüsü Arianna Podesta, "Biz həqiqətən ABŞ seçkilərinə hazırlaşırıq. Bütün mümkün nəticələr qiymətləndirilir. Bu hazırlıq həm də AB üzv dövlətləri ilə müzakirələri əhatə edir. ABŞ ilə sıx tərəfdaşlığı davam etdirmək və amerikalı həmkarları ilə əlaqə saxlamaq əzmindəyik”.
AST-nin əsasları 2022-ci ildə Avropa Günündə qoyulub.
2022-ci il mayın 9-da Aİ-nin dönəmli sədrliyini icra edən Fransa prezidenti Emmanuel Makron Aİ-nin marşrutunu müəyyən etmək üçün bir il davam edən Avropanın Gələcəyi Konfransının bağlanışında Birliyə üzvlüklə bağlı alternativ təklif təqdim edib.
Makron ilk olaraq AST-dan belə bəhs etdi:
"Düşünürəm ki, mən bu gün burada danışdıqlarımı "Avropa Siyasi Birliyi" kimi təsvir edəcəm. Bu yeni Avropa təşkilatı dəyərlərimizə sadiq olan demokratik Avropa xalqlarına siyasət, və digər sahələrdə əməkdaşlıq üçün yeni məkan tapmaq imkanı verəcək. təhlükəsizlik, enerji və nəqliyyat”.
Fransanın o vaxtkı prezidenti Fransua Mitteran tərəfindən 1989-cu ildə irəli sürülən, lakin heç vaxt baş tutmayan “Avropa Konfederasiyası” ideyasına bənzəyən bu təklif Ukraynada başlayan müharibənin nəticələrinin aradan qaldırılması ilə bağlı müzakirələrə cavab idi. Avropa qitəsində təhlükəsizliyi və sabitliyi necə təmin etmək olar.
Fransa lideri təklifini izah edərkən, Ukraynanın AB üzvlüyünün illər çəkəcəyini, Ukrayna kimi Aİ ilə eyni dəyərləri paylaşan ölkələrin üzv olmaq əvəzinə “Avropa Siyasi Birliyi” çətiri altında birləşə biləcəklərini bildirib.
Makronun təklifi Ukraynaya namizəd statusu vermək üçün açıq-aşkar siyasi iradənin olmamasını ört-basdır etmək cəhdi kimi qiymətləndirilib.
24 iyun 2022-ci ildə keçirilən Aİ Sammitində liderlər ilk dəfə Makronun təklifini müzakirə ediblər. Sammitin yekun bəyannaməsində AST-nin Aİ-nin sıx əlaqələri olan bütün Avropa ölkələrini əhatə edə biləcəyi, qitənin təhlükəsizliyinin, sabitliyinin və rifahının möhkəmləndirilməsi üçün siyasi koordinasiya platforması kimi çıxış edəcəyi bildirilib.
Bundan əlavə, formalaşmanın Aİ-nin genişlənməsinə alternativ olmayacağı vurğulanıb və bunun yeni beynəlxalq təşkilat deyil, Avropada Avropa İttifaqından daha geniş miqyasda “siyasi müzakirə platforması” olacağı izah edilib.
7 sentyabr 2022-ci ildə Aİ ilk dəfə olaraq AST-nin konkretləşdirilməsini elan etdi. Bildirilib ki, AST-nin ilk iclası 6-7 oktyabr 2022-ci il tarixlərində Çexiyanın ev sahibliyi ilə paytaxt Praqada keçiriləcək Aİ Liderlərinin qeyri-rəsmi Sammitindən əvvəl keçiriləcək.
Eltac Zülfüqaroğlu/Turkustan.az
