Məlumdur ki, COVID-19 pandemiyası zamanı evdə qalma, məktəblərin, ofislərin bağlanması kimi məhdudlaşdırıcı tədbirlər tətbiq edib.
Məlum olub ki, gündəlik rejimin və ictimai fəaliyyətin bu şəkildə pozulması yeniyetmələrin psixi sağlamlığına mənfi təsir edib.
Uşaqlıq və yetkinlik arasında keçid dövrü olan yeniyetməlik emosional, davranış və sosial inkişafda kəskin dəyişikliklərlə xarakterizə olunur. Bu, həm də özünü tanıma, özünə inam və özünü idarə etmə hissinin formalaşdığı dövrdür.
Pandemiya yeniyetmələr arasında sosial qarşılıqlı əlaqə səviyyəsinin azalmasına və xüsusilə qızlar arasında narahatlıq, depressiya və stress haqqında sənədləşdirilmiş hesabatlara səbəb olub.
“Cebheinfo.az” xəbər verir ki, bu barədə “Proceedings of the National Academy of Sciences” jurnalında dərc olunan yazıda deyilir. Vaşinqton Universitetinin yeni araşdırması pandemiyanın yeniyetmələrdə də qeyri-adi dərəcədə sürətlənmiş beyin yetkinləşməsinə səbəb olduğunu müəyyən edib. Bu, qızlarda daha qabarıq şəkildə özünü göstərib. Sürətlənmiş beyin inkişafı illərinin sayını ölçsək, orta sürətlənmə qadınlar üçün 4,2 il, kişilər üçün isə 1,4 il olub.
Beynin olgunlaşması beyin qabığının, beyindəki toxumanın xarici təbəqəsinin qalınlığı ilə ölçülür. Serebral korteks təbii olaraq yaşla, hətta yeniyetmələrdə də incələşir. Məlumdur ki, xroniki stress və əlverişsiz hallar beyin qabığının incəlməsini sürətləndirir ki, bu da nöropsikiyatrik və davranış pozğunluqlarının inkişaf riskinin artması ilə əlaqələndirilir.
Anksiyete və depressiya kimi bu pozğunluqların bir çoxu tez-tez yeniyetməlik dövründə başlayır, qadınlar daha yüksək risk altındadır.
Alimlər yeniyetməlik dövründə beyin qabığının gözlənilən incəlməsinin modelini yaradıblar. Daha sonra onlar yeniyetmələrin beyinlərini yenidən yoxladılar, onların 80%-dən çoxu ikinci ölçmə dəsti üçün geri qayıtdı. Yeniyetmələrin beyinlərində, yeniyetməlik dövründə sürətlənmiş incəlmənin ümumi təsiri var idi, lakin qadınlarda daha çox görülüb. Qadınlarda beyin qabığının incəlməsi bütün beyində, bütün loblarda və hər iki yarımkürədə müşahidə edilir. Kişilərdə bu təsir yalnız görmə qabığında müşahidə olunur.
