Bakı. Trend:
"Yaşıl enerji" və kibertəhlükəsizlik müasir dövrün iki vacibsahəsidir. Bu sahələr fərqli olsa da, bir-biri ilə əlaqəldir.
Trendkibertəhlükəsizliyin "yaşıl enerji"də rolunu araşdırıb.
"Yaşıl" enerji ətraf mühitin qorunmasına yönəlmiş alternativenerji mənbələrinin istifadəsini əhatə edir, məsələn, günəş, küləkvə hidroenerji. Kibertəhlükəsizlik isə məlumatların, sistemlərin,şəbəkələrin qorunması, xüsusilə də rəqəmsal infrastrukturuntəhlükəsizliyi ilə bağlıdır.
"Yaşıl" enerji sistemləri müasir texnologiyalardan, məsələn,ağıllı şəbəkələrdən istifadə etdikləri üçün kibertəhlükəsizlikriski altında ola bilərlər. Bu sistemlərin düzgün işləməsi vəqorunması üçün aşağıdakı aspektlərə diqqət yetirmək vacibdir:
Enerji istehsalı və paylanması ilə bağlı məlumatların gizliliyivə bütövlüyü təmin edilməlidir.
Ağıllı şəbəkələr və IOT cihazları (cihazları internetə qoşulmuşfiziki obyektlər və ya cihazlardır) kibertəhlükəsizlik hücumlarınaaçıqdır, buna görə də onların qorunması üçün müvafiq protokollartətbiq edilməlidir. Enerji infrastrukturunun dayanıqlığını təminetmək üçün kibertəhlükəsizlik tədbirləri vacibdir, çünki bu, enerjitəchizatı kəsilmələrinin qarşısını ala bilər.
Ağıllı enerji sistemləri məlumatların toplanması və ötürülməsiüçün internetə bağlıdır. Bu, kibertəhlükəsizlik hücumlarına açıqolmaq deməkdir. Məsələn, bir haker şəbəkəyə sızaraq, enerjiistehsalını dayandıra və ya məlumatları dəyişdirə bilər.
Enerji istehsalında istifadə olunan məlumatlar istehsalprosesinin optimallaşdırılması üçün kritik əhəmiyyət kəsb edir. Buməlumatların gizliliyi və bütövlüyü qorunmalıdır.Kibertəhlükəsizlik protokolları bu məlumatların qorunmasına köməkedir.
Bildirək ki, kibertəhlükəsizlik tədbirləri enerjiinfrastrukturunun dayanıqlığını təmin etmək üçün vacibdir. Enerjikəsintilərinin qarşısını almaq və sistemin etibarlılığını artırmaqüçün güclü kibertəhlükəsizlik strategiyaları tətbiqolunmalıdır.
İşçilərin və istifadəçilərin kibertəhlükəsizliklə bağlıməlumatlandırılması, sistemlərin daha təhlükəsiz olmasına köməkedir. İnsan faktorunu nəzərə alaraq, düzgün təlim proqramlarıhazırlanmalıdır.
