“Qəzza Məhkəməsi” İsrailin Qəzzaya hücumlarının hüquqi, siyasi və etik tərəflərini araşdırmaq üçün yaradılıb. Məhkəmənin birinci mərhələsi Londonda, ikinci mərhələsi Sarayevoda, üçüncü və son mərhələsi isə 2025-ci ilin oktyabrında İstanbulda keçiriləcək.
Turkustan.az xəbər verir ki, İsrailin Qəzzada törətməyə davam etdiyi hərbi cinayətləri araşdırmaq üçün bir araya gələn akademiklər, ziyalılar, insan haqları müdafiəçiləri, media və qeyri-hökumət təşkilatlarının nümayəndələri İngiltərənin paytaxtı Londonda “Qəzza Tribunalı” təşəbbüsü ilə çıxış ediblər. 100-ə yaxın insanın iştirakı ilə il ərzində müxtəlif görüşlər keçirilmişdir.
Birləşmiş Millətlər Təşkilatının (BMT) Fələstin üzrə keçmiş xüsusi məruzəçisi Riçard Falkın rəhbərliyi ilə həyata keçirilən layihənin prezident heyətinə BMT-nin keçmiş xüsusi məruzəçiləri Maykl Link və Hilal Elver, həmçinin Noura Erakat, Susan kimi adlar daxildir. Akademik dünyadan Əkrəm, Ahmet Köroğlu, John Reynolds, Diana Buttu, Cəmil və Penny Green.
Məhkəmənin mühüm tərkib hissələri olan “məhkəmə üzvləri” arasında dünyanın müxtəlif bölgələrindən fərqli keçmişə malik çoxlu önəmli adlar var. Londondakı toplantıya da qatılan bu adlar arasında İlan Pappe, Jeff Halper, Ussama Makdisi, Ayhan Çitil, Cornell West, Avi Shlaim, Naomi Klein, Aslı Bali, Mahmud Mamdani, Craig Mokhiber, Hatem Bazian, Mehmet Karlı, Sami Al Arian , Farank Barat, Hassan Jabareen, Willy Mutunga, Victor Kattan və Victoria Brittain də görünür.
Londonda keçirilən görüşün ilk günündə Fələstinin qeyri-hökumət təşkilatları və hüquq müdafiə təşkilatlarının nümayəndələri ilə də məhkəmə üçün mühüm funksiya daşıyacaq xüsusi iclas keçirilib. Bu sessiyada iştirak edən qeyri-hökumət təşkilatları arasında Fələstin Qanunu, Fələstin Ətraf Mühit QHT-ləri Şəbəkəsi, Ərəb Ərzaq Suverenliyi Şəbəkəsi (APN), İsraildə Ərəb Azlıqların Hüquqlarının Müdafiəsi Hüquq Mərkəzi (Adalah), Fələstinin İnsan Hüquqları Təşkilatı Əl-Haq, BADIL daxildir. , Əl-Mezan İnsan Hüquqları Mərkəzi, Fələstinli məhbusların hüquqlarını axtarmaq üçün yaradılmış qeyri-hökumət təşkilatı Addameer Məhbuslara Dəstək və İnsan Haqları Dərnəyi və Fələstin İnsan Haqları Mərkəzi (PCHR).
Məhkəmə 50 üzv ölkə gənclər təşkilatı və 16 müsəlman azlıqları təmsil edən beynəlxalq gənclər təşkilatı da daxil olmaqla 66 gənclər təşkilatı üzvündən ibarət İslam Əməkdaşlıq Təşkilatı Gənclər Forumunun (İGF) dəstəyi ilə təşkil olunub.
Qəzza Məhkəməsi çərçivəsində ilk hazırlıq iclaslarının keçirildiyi Londonda maddi-texniki proseslər, məhkəmənin təşkilati strukturunun qurulması və iş prinsipləri müəyyən edilib. Görüşlər zamanı məhkəmənin fəaliyyətinin əsas prinsipləri, icrası və kommunikasiya strategiyaları kimi məsələlər də ətraflı müzakirə olunub.
İctimai vicdana əsaslanan məhkəmənin ikinci mərhələsinin 2025-ci ilin may ayında Bosniya və Herseqovinanın paytaxtı Sarayevoda, üçüncü və son mərhələsinin isə 2025-ci ilin oktyabrında İstanbulda keçirilməsi gözlənilir. Sarayevoda keçiriləcək sessiyada hazırlanmış məruzələr, şahid ifadələri və bəyannamə layihəsi ictimaiyyətə təqdim olunacaq. İclasda Qəzzadakı vəziyyətdən təsirlənən şəxslərlə yanaşı, bölgədəki vətəndaş cəmiyyətinin nümayəndələri və ekspert şahidlər də iştirak edəcək.
Qəzza Məhkəməsinin ən mühüm mərhələlərindən biri olan və 2025-ci ilin oktyabrında İstanbulda keçiriləcək əsas məhkəmə iclasında hüquq, mədəniyyət, siyasət və vətəndaş cəmiyyəti sahələrində ekspertlərin yer aldığı kollegiya məhkəmənin suallarını dinləyəcək. zərərçəkmişlərin və şahidlərin ifadələrini alır və yekun qərar layihəsini elan edir. Bundan əlavə, Qəzza Məhkəməsinin prosesi ilə bağlı son inkişaflara uyğun olaraq xüsusi səlahiyyət və tövsiyələr ehtiva edən qərarlar da açıqlanacaq.
Müstəqil təşəbbüs kimi yaradılan məhkəmə Fələstin xalqına qarşı ciddi insan haqları pozuntularını gündəmə gətirərək beynəlxalq ictimaiyyətin diqqətini cəlb etməyi qarşısına məqsəd qoyub.
Eltac Zülfüqaroğlu/Turkustan.az
