Diplomatik mənbələrdən verilən məlumata görə, Azərbaycan və Ermənistanın yaxın günlərdə sülh sazişi imzalamaq ehtimalı faktiki olaraq yoxdur və bu ay ərzində diplomatik sürpriz gözləməyə dəyməz. Belə ki, tərəflər danışıqları Bakıda keçiriləcək BMT-nin iqlim dəyişikliyi konfransından – COP29-dan sonra davam etdirəcək.
Yenicag.az xəbər verir ki, bu barədə “AnewZ” portalı məlumat yayıb.
KİV yazır ki, Ermənistanın bu tədbirdə iştirak edib-etməyəcəyi ilə bağlı da qətiyyən aydınlıq yoxdur:
“Çünki İrəvanın sözügedən məsələdə iştirakı hələ də qaranlıq qalır. Bu, Azərbaycan və Ermənistan liderləri arasında Rusiyanın Kazan şəhərində baş tutacaq görüşdən sonra beynəlxalq gözləntilərin artması fonunda sürpriz oldu. İki liderin səmimi söhbət etməsi razılaşmanın reallaşa biləcəyinə dair ümidlərə səbəb oldu. Hər iki tərəf – Bakı və İrəvan dəfələrlə təkrar ediblər ki, layihə üzərində işin 80%-i rəsmi olaraq həll olunub. O da məlumdur ki, sənəd layihəsinin 16 maddəsindən 13-ü ilə bağlı tam konsensus mövcuddur, 3 maddə isə hazırkı şəraitdə yeganə mübahisəli məqamı təşkil edir”.
“Azərbaycan tərəfi açıq şəkildə yalnız razılaşdırılmış maddələr əsasında kəsilmiş sövdələşmənin imzalanmasının əleyhinədir, halbuki Ermənistan heç bir razılaşma əldə olunmayan üç müddəanı buraxmaqla aralıq saziş bağlamağı təklif edir. Sual həmişə olub ki, bu məqalələr nədir və nə üçün onlarla razılaşmaq çətindir? Bu üç əsas bəndin dəqiq məzmunu ictimaiyyətə tam şəkildə açıqlanmasa da, güman edə bilərik ki, bunlardan biri Azərbaycanın beynəlxalq səviyyədə tanınmış Qarabağ bölgəsinə qarşı Ermənistan Konstitusiyasının Preambulasındakı ərazi iddiaları məsələsidir”, – məlumatda qeyd olunur.
Bildirilir ki, davamlı və uzunömürlü sazişin bağlanması üçün əsas şərt kimi Azərbaycan məhz bu məqamın – Ermənistan Konstitusiyasının dəyişilməsi məsələsinin üzərində dayanıb:
“Erməni tərəfi bu tələbi öz daxili işlərinə qarışmağa bərabər hesab edir və vurğulayır ki, sazişdə daxili qanunvericiliyə hər hansı istinadı rədd edən xüsusi bənd olacaq. Onların fikrincə, sazişdən irəli gələn öhdəlikləri aradan qaldırmaq üçün belə bir tələb əsassızdır. Bundan əlavə, İrəvan bu yaxınlarda 1990-cı illərin hüquqi müstəvisini azaldıb. Digər iki bəndin isə hazırda Beynəlxalq Cinayət Məhkəməsində və Avropa İnsan Haqları Məhkəməsində davam edən məhkəmə işlərinə xitam verilməsinin nəzərdə tutulduğu söylənilir”.
Qeyd olunur ki, burada həmçinin davamlı beynəlxalq hüquqi müstəvidə sülh sazişinin bir hissəsi kimi tərəflər işlərin qısa müddətdə həyata keçirilməsi məsələsi də var:
“Azərbaycan və Ermənistan artıq dövlətlərarası sərhədlərinin 12,4 km-ni delimitasiya və demarkasiya edib. Avqustun 30-da dövlətlərarası sərhəd bölməsinin birləşməsi haqqında əsasnamə hər iki ölkənin sərhəd komissiyaları arasında qəbul edilmişdir. Bununla bağlı bütün zəruri daxili prosedurlar hər iki ölkə tərəfindən yerinə yetirilib. Azərbaycan hesab edir ki, əldə olunan bu irəliləyiş nəzərə alınmaqla, dövlətlərarası sərhəddə üçüncü tərəflərin cəlb olunmasına ehtiyac yoxdur və prosesin ikitərəfli qaydada idarə olunması mümkündür. Ermənistan isə sazişin bir hissəsi kimi dövlətlərarası sərhəddə Avropa İttifaqı missiyasının yerləşdirilməsinin tərəfdarıdır. Görünən odur ki, tərəflər danışıqların son mərhələsindən keçmək üçün sırf ikitərəfli müzakirələri gücləndirməlidirlər”
