Cəmiyyətdə hər infarkt hadisəsindən sonra Covid peyvəndlərinin infarkt riskini artırması ilə bağlı narahatlıqlar artır.
Ucnoqta.az xəbər verir ki, hematoloq, Prof. Dr. Özgür Mehtapla damar tutulmasının təhlükəli ölçüsü, xüsusilə Covid 19 pandemiyasından sonra təsirlərindən danışıb.
Mütəxəssis bildirir ki, pandemiyadan sonra son 5 ildə infarkt və damar tıxanmalarından ölüm nisbətləri artıb. Virusa yoluxmuş insanlar sağlam insanlara nisbətən venoz tıxanmadan 33 dəfə çox əziyyət çəkirlər.
"Dünyada ölümlərin yüzdə 25-inin səbəbi damarların laxtalanma (tromboz) ilə tıxanmasıdır. Yəni dünyada hər 4 ölümdən biri damar tıxanması səbəbindən baş verir" – həkim qeyd edir.
Professor qeyd edir ki, damarların tıxanmasının çox əhəmiyyətli bir sağlamlıq problemidir. "Damarların laxtalanma ilə tıxanması olan tromboz ürək damarlarında meydana gəldiyində infarkt keçirər, beyin damarlarında meydana gəldiyində isə ürək böhranı keçirər. ağciyər damarlarında meydana gəldiyində (emboliya), tənəffüs çatışmazlığına səbəb olur və bu vəziyyətlər bəzən ölümə, bəzən də "Qalıcı orqan disfunksiyasına səbəb olur" - əlavə edib.
“Covid 19 pandemiyasından sonra son 5 ildə infarkt, insult və damar tıkanıklığı (venoz tromboemboliya) səbəbiylə ölüm nisbətlərinin yaşa görə artdığını qeyd edən Prof. Dr. Mehtap aşağıdakı mühüm detalları açıqladı:
"Bu artım, Covid 19 virusunun səbəb olduğu damarların tutulması/iltihablanması və ürək əzələ toxumasının iltihabı (miokardit) ilə əlaqəli kiçik damarlardakı tıxanmalarla əlaqələndirildi.
Virusla yoluxmuş ağır Covid-19 xəstələrində ilk həftə ərzində venoz tıxanmalarla qarşılaşma ehtimalı sağlam insanlardan 33 dəfə yüksək olduğu müəyyən edilib. Bu risk azalmağa davam edir və Coviddən sonra təxminən 1 il ərzində sağlam insanlardan iki dəfə yüksək olduğu görülür.
“Virus səbəbiylə artdığı düşünülən bu ölüm nisbətlərinin virusun təsirləri zəiflədikcə azalıb-azalmayacağını zaman göstərəcək”.
Covid 19 pandemiyası ilə birlikdə peyvəndlərin trombozu artırıb-artırmadığı ilə bağlı narahatlıqların da ortaya çıxdığını ifadə etdi. Dr. Mehtap, "Bu barədə heç bir dəlil yoxdur.
“Çox nadir rast gəlinən adenovirusdan əldə edilən peyvəndlərin törətdiyi tromboz səbəbi ilə Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatı (ÜST) belə peyvəndlərin istifadəsində ehtiyatlı olmaq lazım olduğunu və mRNT vaksinləri ilə tromboz riskinin artmadığını bəyan edib.
Gündə ən azı 5 min - 6 min addım atılmalıdır.
Oturaraq işləyirlərsə, ayağa qalxın və hər 2 saatdan bir 5-10 dəqiqə hərəkət edin.
Kompressiya corabları geymək əvvəllər venoz tıxanmadan əziyyət çəkənlər üçün həyat qurtara bilər.
Piylənmə, siqaret, karbohidrat və heyvan yağları ilə zəngin pəhriz kimi faktorları aradan qaldıracaq həyat tərzi dəyişiklikləri həyati əhəmiyyət kəsb edir.
