Albaniyanın baş naziri Edi Rama paytaxt Tiranada Bektaşi təriqətinə aid 27 hektar ərazidə Vatikana bənzər suveren mikrodövlət qurmaq planını açıqlayıb.
Modern.az Türkiyə mətbuatına istinadən xəbər verir ki, bu, "Bektaşi Təriqətinin Suveren Dövləti" adlanacaq.
Qeyd olunub ki, yeni dövlətin məqsədi dini tolerantlığı təbliğ etmək və mötədil İslamı dünyaya tanıtmaqdır. Bektaşi dövlətinin ərazisi Vatikanın dörddə biri böyüklüyündə olacaq.
Albaniya baş naziri bu məsələ ilə bağlı məqsədi belə izah edib: “Biz Albaniyanın fəxr etdiyi İslamın tolerant anlayışını təbliğ etmək istəyirik. Dini tolerantlıq bizim sərvətimizdir və biz bunu qorumalıyıq. Müsəlmanların damğalanmasına imkan verməyək. Müsəlmanlar kim olduqlarını müəyyən etsinlər”.
O, mötədil İslam mikrodövləti quraraq dünyaya mesaj vermək istədiklərini bildirib. Yeni dövlətin lideri Bektaşi təriqətinin hazırkı lideri 65 yaşlı Edmond Brahimaj olacaq. “Baba Mondi” kimi tanınan Brahimaj Albaniya ordusunun keçmiş zabitidir. O, dünyada milyonlarla izləyicisi tərəfindən “Həzrəti Hacı Dədə Baba” kimi tanınır.
Brahimaj idarəetmə yanaşmasını belə ümumiləşdirib: “Bütün qərarlar sevgi və mehribanlıqla qəbul ediləcək. Allah heç nəyi qadağan etməz, ona görə də bizə ağıl verib. Yeni dövlətdə spirtli içkilər sərbəst olacaq, qadınlar istədikləri kimi geyinə biləcəklər, həyat tərzi ilə bağlı heç bir qayda olmayacaq".
Brahimaj deyib ki, yeni ştatın kiçik bir kəşfiyyat xidmətinə ehtiyacı ola bilər, lakin ordusu, sərhədçiləri və məhkəmələri olmayacaq. Pasportların rəngi İslamda mühüm rəng olan yaşıl rəngdə olacaq. Albaniya ikili vətəndaşlığa icazə verir.
Beynəlxalq hüquqşünaslar qrupu yeni dövlətin suveren statusunu müəyyən edən qanun layihələri hazırlayır. Bu qanunlar Albaniya parlamenti tərəfindən təsdiqlənməlidir. Yeni dövləti hansı ölkələrin tanıyacağı hələlik bəlli deyil.
Albaniya baş naziri indiyə qədər onun yaxın müşavirlərindən yalnız bir neçəsinin plandan xəbərdar olduğunu və ABŞ kimi NATO müttəfiqləri ilə məsləhətləşmələrin aparılmadığını bildirib. Qeyd olunub ki, İranın yeni dövləti tanıması çətin görünür. Rama Albaniyanın 2022-ci ildə İranla diplomatik əlaqələri kəsdiyini xatırladıb.
“New York Times” qəzetinin yazdığına görə, bektaşilik 13-cü əsrdə Türkiyədə qurulan şiə mənşəli sufi təriqətidir. Onun əsas mərkəzi təxminən 100 il əvvəl Tiranaya köçüb. Təriqət Quranın yumşaq təfsirini, mistisizm elementlərini və İslamdan əvvəlki türk inanclarını özündə birləşdirir.
Bektaşilər XIV-XV əsrlərdə Osmanlı İmperiyasının Balkanları fəth etməsindən sonra Albaniyada, Kosova və Makedoniya kimi qonşu ölkələrdə nüfuz sahibi olublar. Bektaşi lideri Brahimaj ekstremizmə qarşı mövqeyi ilə tanınır. 2015-ci ildə "Charlie Hebdo" hücumundan sonra baş nazir Rama ilə birlikdə Parisdə terrorla mübarizə yürüşünə qatılıb.
Qeyd olunub ki, Avropanın yeganə müsəlman ölkələrindən və ən kasıb dövlətlərindən biri olan Albaniyanın dərin beynəlxalq həmrəylik tarixi var. Albanlar İkinci Dünya Müharibəsi zamanı yəhudilərə və 2021-ci ildə Talibandan qaçan əfqanlara sığınacaq verib. Ölkənin beynəlxalq hava limanı xeyriyyə işlərinə görə Nobel Sülh Mükafatını qazanan alban əsilli Tereza Ananın adını daşıyır. Albaniya Avropa İttifaqı üzvlüyünə namizəddir, NATO ölkəsidir.
“Bəlkə hamı “bu adam dəlidir” deyəcək. Amma bunu əvvəllər dəfələrlə deyiblər. Mən əhəmiyyət vermirəm. Bu layihəyə inanıram. Əhəmiyyətli olan yaxşılıq üçün mübarizə aparmaqdır", - Albaniya baş naziri deyib.
Layihənin həyata keçib-keçməyəcəyi və beynəlxalq ictimaiyyətin reaksiyası maraqla gözlənilir.
