Azərbaycanda elektrikli avtomobillərinin şarjı üçün şərait son illərdə inkişaf etməkdədir. Elektrikli nəqliyyat vasitələrinin sayı artdıqca, şarj infrastrukturu da genişlənir.
Trend ölkəmizdə elektrikli avtomobillərin şarjı üçün yaradılan şəraiti araşdırıb.
Ən çox şarj məntəqələri Bakı şəhərində yerləşir, çünki burada elektrikli avtomobillərin sayı nisbətən çoxdur və böyük tələbat mövcuddur. İctimai şarj stansiyaları, əsasən, şəhər mərkəzlərində və populyar ticarət mərkəzləri, hotellərin yaxınlığında quraşdırılır. Bu stansiyalar dövlət və özəl sektorda müxtəlif şirkətlər tərəfindən idarə olunur.
Şəhər daxilində bəzi şirkətlər və ticarət mərkəzləri, hətta binaların özlərində də elektrikli avtomobillərin şarj edilməsi üçün stansiyaların qurulmasına başlanılıb. Bu stansiyalar müəyyən bir şirkətin və ya bina sakinlərinin istifadəsi üçün nəzərdə tutulub, lakin açıq şəbəkələrdə də əlçatandır.
Azərbaycan hökuməti elektrikli avtomobillərin təşviqinə maraq göstərir və bununla bağlı bəzi proqramlar tətbiq etməyə başlayıb. Məsələn, 2021-ci ildən başlayaraq, bəzi şəhərlərdə elektrik avtomobillərinin şarj stansiyalarının quraşdırılması təşviq olunub. Bu proses zamanla genişlənir, amma hələ də ölkənin müxtəlif bölgələrində şarj imkanları məhduddur.
Elektrikli avtomobillərin şarj edilməsi Azərbaycanda nisbətən ucuzdur. Tarif Şurasının enerjidoldurma stasiyaları ilə bağlı standart tarifi yoxdur. Sürücülərin ölkəmizdə ən çox üstünlük verdikləri stasiyalar isə 150 vatt olanlardır.
Qiymət özəl şirkətlərin özləri tərəfindən tənzimlənir. Onların kilovatta görə qiyməti isə 27-30 qəpik arasında dəyişir.
"Azərişıq" ASC-nin enerji doldurma məntəqələrində isə 1 kilovattı 23 qəpik təşkil edir.
Son günlərdə Bakının müxtəlif ərazilərinə 20-yə yaxın enerjidoldurma məntəqələri quraşdırılıb.
Azərbaycanda elektrikli avtomobillərin şarjı üçün iki əsas növ stansiya mövcuddur:
AC Şarj Stansiyaları (Alternativ Cərəyan): Bu tip şarj stansiyaları daha yavaş şarj edir və ümumiyyətlə, evlərdə və bəzi ictimai məkanlarda quraşdırılır. Şarj prosesi təxminən avtomobilin batareyasının tutumuna görə 4-8 saat çəkə bilər, .
DC Sürətli Şarj Stansiyaları (Düzgün Cərəyan): Bu tip stansiyalar daha sürətli şarj imkanı verir və adətən, böyük avtomobil parklarında və ya yolda səyahət edənlər üçün nəzərdə tutulub. DC şarj cihazları vasitəsilə 30-60 dəqiqə ərzində avtomobilin 80%-ə qədər şarj edilməsi mümkündür. Bu cür stansiyalar hələlik çox yayılmayıb, amma tədricən artır.
Çətinliklər və mümkün həllər
Bütün bu inkişaflara baxmayaraq, Azərbaycanda elektrikli avtomobillərin şarj edilməsi ilə bağlı hələ də bəzi çətinliklər mövcuddur. Şarj məntəqələrinin sayı hələ də məhduddur və əsasən, şəhər mərkəzlərində yerləşir. Bölgələrdə şarj imkanları məhdud olduğu üçün elektrikli avtomobil sahibləri uzun məsafələrə səyahət edərkən çətinliklər yaşaya bilərlər.
Hər kəsin istifadə edə biləcəyi sürətli şarj stansiyalarının sayı hələ də çox azdır. Bu da uzun məsafə səyahət edənlər üçün problem yaradır. Elektrik avtomobilləri ilə bağlı texnologiya sürətlə inkişaf edir. Buna görə də şarj cihazlarının və stansiyalarının texniki tələbləri və standartları vaxtaşırı dəyişir. Bu, həm dövlətin, həm də özəl sektordakı şirkətlərin yeni infrastruktur layihələri ilə uyğunlaşmağı tələb edir.
Nəticə olaraq Azərbaycanda elektrik avtomobillərinin şarjı üçün şərait getdikcə yaxşılaşır, amma bu hələ də tam inkişaf etməyib. Şarj stansiyalarının sayının artırılması, sürətli şarj nöqtələrinin qurulması və texnologiyanın inkişafı elektrikli avtomobillərin daha geniş yayılmasına imkan verəcək. Elektrikli nəqliyyat vasitələrinə olan tələbin artması ilə bu sahədə daha çox sərmayə yatırılması gözlənilir.
Qeyd edək ki, hazırda Bakı şəhərində 80, Sumqayıtda 2, bölgələrdə isə 30-35 enerji doldurma məntəqəsi fəaliyyət göstərir. Qarabağ və Şərqi Zəngəzurda isə Füzuli, Cəbrayıl, Zəngilan, Şuşa, Xocavənd, Xocalıda bu məntəqələr quraşdırılıb. Cari il üçün ölkə ərazisində 147 nöqtədə enerji doldurma məntəqələrinin quraşdırılması nəzərdə tutulub. Bunlardan 69-u paytaxtın, 58-i regionların, 20-si isə Qarabağ və Şərqi Zəngəzurun payına düşür.
