Evlilik İslamda yalnız fərdi bir əlaqə deyil, həm də sosial, mənəvi və hüquqi bir bağdır. İslamda evlilik çox mühüm bir institusiyadır. Ailənin qurulması, cəmiyyətin sağlamlığı və əxlaqı üçün vacib sayılır. Evlilik həm kişiyə, həm də qadına hüquqlar verir və qarşılıqlı hörmət, sevgi, anlayış əsasında olmalıdır.
Onu da qeyd edək ki, dinimizdə bəzi evliliklər haram sayılır. Bu haqda “Yeni Sabah”a danışan ilahiyyatçı Əkrəm Həsənov bir sıra vacib məqamları diqqətə çatdırıb:
“İslam dinində evlilik qaydaları ilə bağlı məhdudiyyətlər Allahın əmri ilə Qurani-Kərimdə və Peyğəmbərin (s.ə.s) hədislərində bəyan edilib. Bu qaydalar cəmiyyətin sağlamlığını qorumaq, ailə birliyini möhkəmlətmək və ailə üzvləri arasında düzgün münasibətləri tənzimləmək məqsədi daşıyır.
1. Haram olan evliliklər:
İslamda müəyyən dərəcədə yaxın qohumlarla evlənmək qadağandır. Qurani-Kərimdə bu məhdudiyyətlər Nisa surəsi, 23-cü ayədə açıq şəkildə qeyd olunur. Bu ayəyə əsasən aşağıdakı şəxslərlə evlilik haram sayılır.
A. Birbaşa qohumluq əsasında qadağalar:
Ana, nənə və yuxarı nəsildən olan qadınlar: Ana və onun anası və ya daha yuxarı nəsildən olan qadınlarla evlənmək haramdır. Bu, təkcə bioloji anaya deyil, həm də süd anasına və ya qayğı göstərən analara şamil edilir.
Qız, nəvə və aşağı nəsildən olan qadınlar: Öz qızı, oğul və ya qız nəvələri və daha aşağı nəsildən olan qadınlarla evlilik qadağandır.
B. Bacılar və əmioğlu/bibioğlu və dayıxalası qadağası:
Bacılar: Öz doğma və ya ata və ya ana tərəfdən yarım bacılarla evlilik qadağandır. Bu, ailə daxilində yaxınlıq münasibətini qorumaq və münaqişələrin qarşısını almaq məqsədi daşıyır.
Xala və bibilər: Atanın və ananın doğma və yarım bacıları (xala və bibi) ilə evlilik də haram sayılır. Bu, cəmiyyət daxilində qohumluq əlaqələrini daha möhkəm etmək üçün nəzərdə tutulub.
Qardaş və bacı uşaqları: Yəni qardaş və bacı tərəfindən doğulmuş qızlarla evlilik haramdır.
C. Süd aohumluğuna əsaslanan qadağalar:
İslamda süd qohumluğu, doğma qohumluq kimi qəbul edilir. Bu əsasda:
Süd Anası: Bir qadının süd əmdirdiyi şəxslə və ya onun uşaqları ilə evlənmək haramdır. Məsələn, bir qadın bir uşağı əmizdirmişsə, o uşaq həmin qadının bioloji övladı kimi qəbul edilir.
Süd bacı və qardaşlar: Eyni qadından süd əmmiş uşaqlar bir-birinə qardaş və bacı kimi qəbul olunur və bu səbəbdən onların evliliyi qadağandır.
D. Evlilik və nikahla qohumluğa əsaslanan qadağalar:
Qayınana və baldızlar: Bir kişi arvadının anası ilə, həmçinin arvadının bacısı ilə (əgər arvadı hələ nikahdadırsa) evlənə bilməz.
Ögey qızlar: Əgər kişi bir qadınla evlidirsə və həmin qadının əvvəlki evliliyindən olan qızı varsa, həmin qızla evlilik qadağandı”.
İlahiyyatçı dinimizdə icazə verilən evliliklər haqda da söz açıb:
İslam, daha uzaq qohumlarla və qan qohumluğu olmayan şəxslərlə evlənməyə icazə verir.
Uzaq qohumlar: Əmioğlu, bibiqızı, xalaoğlu və dayıqızı kimi birinci dərəcəli olmayan qohumlarla evliliklərə icazə verilir. Bu əlaqələr haram qohumluq qrupuna daxil edilmədiyi üçün uyğun hesab edilir.
Qan qohumluğu olmayanlar: Yəni yaxın qohum olmayan və qadağan edilən qohumluq əlaqəsinə malik olmayan şəxslərlə evlənmək də icazəlidir. İslamda müsəlman kişinin kitab əhli olan (yəhudi və ya xristian) qadınla evlənməsinə də icazə verilir, lakin bəzi hüquqşünaslar bu növ evliliklərin də riskli ola biləcəyini qeyd edirlər.
Bu qaydalar ailə dəyərlərini qorumaq, ailə içi münasibətlərin düzgün qurulmasını təmin etmək və genetik riskləri azaltmaq məqsədi daşıyır. İslam alimləri bu qaydaları hər zaman ətraflı izah edərək cəmiyyətin sağlam və möhkəm ailə quruluşuna sahib olmasına çalışırlar”.
