Zob xəstəliyi, tiroid vəzinin funksiyasındakı pozğunluq nəticəsində yaranan bir xəstəlikdir və qidalanma bu xəstəliyin gedişatına əhəmiyyətli dərəcədə təsir göstərə bilər.
Azerforum.com bildirir ki, zob xəstəliyinin müxtəlif növləri olduğu üçün (hipotiroidizm – tiroidin az işləməsi və hipertiroidizm – tiroidin həddən artıq işləməsi), düzgün qidalanma müvafiq olaraq dəyişə bilər. Ancaq ümumilikdə tiroid vəzinin funksiyasına dəstək verən qidalar və zərərlərdən qaçınmaq üçün müəyyən ümumi qaydalar mövcuddur.
Hipotiroidizm (tiroid funksiyasının az olması) zamanı qidalanma
Tiroid hormonu kifayət qədər istehsal olunmadıqda, maddələr mübadiləsi yavaşlayır və buna görə qidalanma xüsusi əhəmiyyət daşıyır. Aşağıda hipotiroidizm zamanı faydalı ola biləcək qidalar var:
Faydalı Qidalar:
-
Yodla Zəngin Qidalar: Tiroid hormonlarının istehsalı üçün yod vacibdir. Yodun təbii mənbələri dəniz məhsulları (balıq, dəniz yosunu), yodlaşdırılmış duzdur.
-
Selenyumlu Qidalar: Selenyum, tiroidin düzgün fəaliyyətini dəstəkləyir. Bu mineral qoz-fındıq, qırmızı ət, yumurta və balıqda tapılır.
-
Sinklə Zəngin Qidalar: Sink də tiroid funksiyasına dəstək verir. Qırmızı ət, balıq, quş əti və baklagillər yaxşı mənbələrdir.
-
D Vitamini: D vitamini səviyyəsinin aşağı olması hipotiroidizmin ağırlaşmasına səbəb ola bilər. Gündəlik günəş işığı almaq və D vitamini ilə zəngin qidalar (balıq, yumurta sarısı, süd məhsulları) istifadə etmək faydalıdır.
Qaçınılması Gərəkən Qidalar:
-
Göyərtiyə Bənzər Bitkilər: Kələm, brokkoli, gül kələmi kimi göyərtilər tiroid funksiyasını yavaşlada bilər. Çiy halda bu qidaların miqdarını məhdudlaşdırmaq vacibdir, ancaq bişirilmiş halda daha az təsirlidirlər.
-
Şəkər və Karbohidratlar: Şəkər və karbohidratlar maddələr mübadiləsini yavaşladığı üçün hipotiroidizmdə çəki artımına səbəb ola bilər.
Hipertiroidizm (tiroidin həddindən artıq işləməsi) zamanı qidalanma
Hipertiroidizm zamanı orqanizmdə tiroid hormonları çox istehsal olunur və bu, maddələr mübadiləsini sürətləndirir. Bu halda, qidalanma bədənin enerji ehtiyaclarını balansda saxlamağa kömək etməlidir.
Faydalı Qidalar:
-
Zülal və Enerji Verən Qidalar: Maddələr mübadiləsi sürətləndiyi üçün bədən daha çox kalori və zülala ehtiyac duyur. Qırmızı ət, quş əti, yumurta, süd məhsulları və baklagillər bu qida ehtiyaclarını qarşılayır.
-
Antioksidantlarla Zəngin Qidalar: Təzə meyvə və tərəvəzlər, qoz-fındıq və toxumlar tiroid funksiyasını dəstəkləyən antioksidantlar ehtiva edir.
Qaçınılması Gərəkən Qidalar:
-
Yodla Zəngin Qidalar: Hipertiroidizm zamanı yod istifadəsini məhdudlaşdırmaq vacibdir. Dəniz məhsulları, yodlu duz və yod ehtiva edən əlavələrdən uzaq durmaq lazımdır.
-
Kafein: Çay, qəhvə və enerji içkiləri kimi yüksək kafeinli içkilər maddələr mübadiləsini daha da sürətləndirə bilər və ürək döyüntüsünü artırar, buna görə onlardan uzaq durmaq məsləhətdir.
Ümumi Tövsiyələr:
- Balanslı Qidalanma: Protein, yağ və karbohidratların balanslı şəkildə istehlakı tiroid funksiyasını dəstəkləməyə kömək edir.
- Hidratlı qalmaq: Suyu kifayət qədər içmək maddələr mübadiləsinin düzgün işləməsi üçün vacibdir.
- Müxtəlif və təbii qidalar: Təzə meyvələr, tərəvəzlər və minimal emal edilmiş qidalar hər iki tip zob üçün faydalıdır.
Zob xəstəliyi olan insanların qidalanma ilə bağlı xüsusi sualları üçün həkim və ya qidalanma üzrə mütəxəssis məsləhəti almaq vacibdir, çünki hər bir fərdin ehtiyacları fərqli ola bilər.
