Bakı, 19 sentyabr, AZƏRTAC
Vinsent Van Qoqun məşhur "Ulduzlu gecə" tablosu fırlanan mavi səması və parlaq sarı ulduzları əks etdirir, onun canlı rəngləri və dinamik fırça çalarları insanı valeh edir. Rəsm gecə səmasının heyrətamiz təsviridir; hər bir ulduz parlaq dalğalarla əhatə olunub, sanki səmanın özü hərəkətdədir.
AZƏRTAC xarici mətbuata istinadla xəbər verir ki, “Ulduzlu gecə” tablosundakı hərəkət illüziyası o qədər canlıdır ki, Van Qoqun təsvirinin atmosfer turbulentliyinin əsl fizikasını nə dərəcədə dəqiq əks etdirdiyi ilə maraqlanan çinli alimlərin marağına səbəb olub.
Rəsmdə səmanın hərəkətini ölçmək mümkün olmasa da, Van Qoqun xarakterik fırça çalarlarını elmi əsaslarla təhlil etmək olar. “Physics of Fluids” jurnalında dərc olunan araşdırmada Çin və Fransadan olan dəniz və maye dinamikası alimləri rəsmdə “gizli turbulentlik” adlandırdıqları cəhəti aşkar etmək üçün Van Qoqun əsərinin detallarını təhlil ediblər.
Alimlər Van Qoqun “Ulduzlu Gecə” tablosundakı burulğanların fiziki xüsusiyyətlərini araşdırıb və onların maye dinamikasının məlum prinsiplərinə uyğun olub-olmadığını müəyyən etməyə çalışıblar. Siamen Universitetinin alimi Yonqsianq Huanq bildirib: “Rəng çalarlarının miqyası bu tədqiqatda həlledici rol oynadı. Yüksək keyfiyyətə malik rəqəmsal texnologiyadan istifadə edərək, biz ləkələrin tipik ölçüsünü dəqiq ölçə və onları turbulentlik nəzəriyyəsinin proqnozlaşdırdığı balans ilə müqayisə edə bildik”.
Tədqiqatçılar Van Qoqun fırlanan fırça çalarlarından bir model kimi istifadə ediblər. Onlar qasırğada fırlanan yarpaqları seyr edərək külək nümunələrini öyrənirlər. Komanda atmosfer turbulentliyində mövcud olan kinetik enerjini təmsil etmək üçün rəsmdə işıqdan və ya rənglərin nisbi parlaqlığından istifadəni araşdırıb. Parlaqlığın kətan boyunca yayılması onlara Van Qoqun fırça çalarları ilə real atmosfer sistemlərində enerji axını arasında paralellər aparmağa imkan verib.
“Bu, təbiət hadisələrinin dərin və intuitiv anlayışını nümayiş etdirir. Van Qoqun turbulentliyi dəqiq təsvir etməsi buludların və atmosferin hərəkətinin öyrənilməsinin nəticəsi ola və ya səmanın dinamizmini necə çatdırmaq barədə fitri hissi əks etdirə bilər”, -deyə Çinli alim vurğulayıb.
Təhlil göstərib ki, “Ulduzlu gecə” tablosunun detalları həqiqətən də Kolmoqorovun nəzəriyyəsinə uyğun gəlir (turbulent atmosfer sistemlərində kinetik enerjinin böyükdən kiçik miqyaslara necə keçdiyini təsvir edən nəzəriyyə - red). Bu, mühüm kəşfdir, çünki Van Qoqun fırlanan gecə səmasının atmosferin hərəkətini idarə edən eyni qaydalara əməl etdiyini göstərir.
