Pekin BRİKS ölkələrinə formalaşmaqda olan çoxqütblü dünya sistemində mühüm oyunçular kimi baxır. Başqa sözlə, BRİKS Qərb mərkəzli beynəlxalq sistemə mühüm əlavədir və həmişə Qlobal Cənub ölkələrinin səslərini və maraqlarını əks etdirmir. Çin və ABŞ-ın rəhbərlik etdiyi Qərb arasında mövcud gərginlik şəraitində Çinin BRİKS və ASEAN-da qeyri-Qərb ölkələri ilə iqtisadi və strateji əməkdaşlığı genişləndirməyə çalışması təbiidir. BRİKS müasir beynəlxalq siyasi iqtisadiyyatda getdikcə daha güclü qüvvəyə çevrilir. BRİKS ölkələrinin ümumi ÜDM-i artıq G7 ölkələrini üstələyir. Alıcılıq qabiliyyəti paritetində dünya ÜDM-in 30%-nə qarşı 35%. BRİCS-in təsiri artdıqca, Qərb getdikcə daha çox diskomfort hiss edəcək, çünki Qərb ölkələri dünya siyasətinə sıfır məbləğli oyun kimi baxmağa öyrəşiblər. Halbuki, reallıqda BRİKS və G7 üzvlərinin mübahisəsinə ehtiyac yoxdur. Düşünürəm ki onlar Qlobal Cənubun inkişafı və qlobal maliyyə sabitliyinin qorunması da daxil olmaqla, dövrümüzün ümumi çağırışlarını həll etmək üçün birlikdə işləyə bilərlər......
Böyük ölçüdə Qərbin təzyiqləri və sanksiyaları Rusiya və Çini daha da yaxınlaşmağa sövq edib. Hər iki ölkənin prioritetləri öz dövlətlərində sabitliyi qorumaq və Qərbin düşmənçiliyinə baxmayaraq, dünya miqyasında böyük dövlət statusunu qorumaqdır. Hər yüksək səviyyəli görüşdən sonra Rusiya ilə Çin arasında siyasi, diplomatik və iqtisadi əməkdaşlığın hər iki tərəfin maraqlarına uyğun olduğu üçün möhkəmlənəcəyi gözlənilir. Rusiya ilə Ukrayna arasında münaqişəsi də uzanıb. Beynəlxalq ictimaiyyətin prioriteti münaqişəni dayandırmaq və diplomatik həll yolu tapmaqdır. BRICS-in iki üzvü Çin və Braziliya artıq bu yaxınlarda BMT-də münaqişəyə son qoymağa və sülh yolu ilə həll axtarışına çağıran sülh təşəbbüsü irəli sürdülər. Onları Cənubi Afrika, İndoneziya və Türkiyə də daxil olmaqla ondan çox başqa ölkə dəstəklədi. Lakin ABŞ və digər Qərb dövlətləri bu təşəbbüsü dəstəkləmədilər. NATO münaqişəyə yaxın gələcəkdə son qoymaq niyyətində olmadığını nümayiş etdirərək Ukraynaya silah tədarükünü davam etdirir. Təəssüf ki, aparıcı dövlətlər arasında dərin fikir ayrılıqları olduğundan bu münaqişənin tezliklə bitəcəyi ehtimalı azdır......
Çinin aqressiv güc kimi Qərb stereotipinə baxmayaraq, bu ölkə Yaxın Şərqdən Cənubi Çin dənizinə, Rusiya ilə Ukrayna arasındakı münaqişədən tutmuş Şimali Koreyanın nüvə probleminə qədər beynəlxalq münaqişələrin sülh yolu ilə həllinə dair çoxdankı siyasətə malikdir. Bu siyasət 1950-ci illərin əvvəllərində Çin və Hindistan tərəfindən hazırlanmış dinc birgəyaşayışın beş prinsipinə gedib çıxır. Çin üçün güc tətbiq etməkdənsə, danışıqlar yolu ilə qarşılıqlı məqbul həll yolu tapmaq həmişə üstünlük təşkil edir. Çin rəhbərliyinin həqiqi fikirlərindən asılı olmayaraq, Çin, ABŞ və digər böyük dövlətlərin sülhün ümumi məxrəcinə diqqət yetirməsi və münaqişəni tez bir zamanda dayandırması vacibdir. Bu prinsip digər münaqişələrə, xüsusən də İsrail və Qəzza arasındakı müharibəyə aiddir.....
Pərviz Əliyev, politoloq
