Yalan danışmaq müxtəlif məqsədlərlə istifadə edilən sosial davranışlardan biridir. Bəzi insanlar gündəlik həyatlarında təbiətən kiçik və ya böyük yalanlar danışırlar. Ancaq bəzən yalan danışmaq vərdişi xroniki hala gələrək şəxsiyyətin ayrılmaz hissəsinə çevrilir.
News24.az xəbər verir ki, bu hal psixologiyada “mitomaniya” və ya “patoloji yalançılıq” kimi tanınır.
Mitomaniya sadəcə başqalarını inandırmaqla kifayətlənmir, şəxs öz danışdığı yalana inanaraq bunun reallıq olduğuna əmin ola bilər.
Mitomaniya nədir?
İnsanın həqiqətlə heç bir əlaqəsi olmayan uydurma hekayələr yaratdığı və həmin hekayələrə inandığı psixoloji xəstəlikdir. Bu vəziyyətdə olan insanlar özlərinin və başqalarının gözündə ideal və ya maraqlı görünmək üçün fərqli şəxsiyyətlər yaradırlar.
Mitomaniyanın əlamətləri aşağıdakılardır:
1. Uydurma hekayələr: Mitomanlar sadəcə gündəlik yalanlar danışmır, əksinə, özlərini xüsusi bir şəxsiyyət kimi göstərmək üçün mürəkkəb və təfərrüatlı hekayələr qururlar.
2. Həyata və özlərinə yalanlarla baxış: Mitomaniya xəstələri yalanlarını o qədər dərindən inanırlar ki, həqiqətən baş verdiyinə əmindirlər.
3. Yalanın həqiqət kimi qəbulu: Mitomanlar, yaratdıqları uydurma hekayələrə inanmağa başlayırlar. Onlar üçün bu yalanlar özləri də fərqinə varmadan reala çevrilir.
Mitomaniyanın səbəbləri:
Mitomaniyanın kökləri, adətən, şəxsiyyət pozuntuları, travmatik təcrübələr və özünə inamsızlıqla əlaqədardır. Bu xəstəlik uşaqlıqda valideynlərin diqqətini qazanmaq, fərdi qəbul edilmək istəyi və ya travmatik hallara cavab olaraq yaranır. Digər səbəblər isə aşağıdakılar ola bilər:
Özünə güvən problemləri: Özünə güvəni aşağı olan insanlar başqalarının diqqətini cəlb etmək üçün hekayələr uydurur və həqiqətdən qaçır.
Psixoloji travmalar: Uşaqlıqda baş verən travmatik hadisələr də yalançılıq vərdişinə yol açır. Mitomanlar, keçmişdə yaşadıqları acı təcrübələrdən qaçmaq üçün yeni bir şəxsiyyət yaratmağa çalışır.
Müxtəlif psixoloji pozuntular: Mitomaniya, şəxsiyyət pozuntuları, xüsusən də narsisistik şəxsiyyət pozuntusu ilə əlaqələndirilir.
Müalicə yolları:
Mitomaniyanın müalicəsi asan deyil, çünki xəstələr çox zaman vəziyyətlərinin fərqində olmur və həqiqətə inanma qabiliyyətlərini itirirlər. Lakin psixoterapiya üsulları ilə mitomaniyanın idarə olunması mümkündür.
Psixoterapiya: Psixoloji dəstək vermək üçün fərdi terapiyalardan istifadə edilir. Koqnitiv-davranış terapiyası xəstəyə yalanlarını tanımağa və özünü qəbul etməyə kömək edir.
Mənəvi dəstək: Yaxın çevrənin xəstəyə dəstəyi vacibdir. Xəstəliklə mübarizə üçün pozitiv, dürüst və anlayışlı mühit yaradılmalıdır./yenisabah
