Bakı, 13 oktyabr, AZƏRTAC
Tənhalıq demensiya riskini artırır.
AZƏRTAC “euronews.com” saytına istinadla xəbər verir ki, mövzu ilə bağlı bir neçə ölkəni əhatə edən araşdırma aparılıb. Tədqiqat tənhalıq, depressiya və koqnitiv tənəzzül arasındakı əlaqəyə dair ən əhatəli məlumatları ortaya qoyub.
Dünya üzrə təxminən 609.000 insanı əhatə edən yeni təhlilə görə, orta yaş və qocalıqda tənhalıq demensiya riskini 31 faiz artırır. Avropa İttifaqında (Aİ) təxminən 7,9 milyon insanı əhatə edən demensiyanın hələ də müalicəsi yoxdur. Bununla belə, risklər - bu, genetik və həyat tərzi faktorlarının, məsələn, fiziki fəaliyyət, siqaret və alkoqol istifadəsi, eləcə də sosial əlaqələrin keyfiyyətini əhatə edir.
“Nature Mental Health” jurnalında dərc edilən yeni araşdırma, tənhalığın Alzheimer xəstəliyi və demensiya riskini artırdığını, diabet və ya piylənmə olan yaşlı insanlar üçün daha böyük risk yaratdığını ortaya çıxarıb. Bu, həmçinin yaddaş itkisi və qərar qəbul etmək, diqqəti cəmləmək və ya tamamlamaq kimi daha ümumi vəziyyətə aid olan idrak pozğunluğu riskini də 15 faiz artırır.
Tədqiqatçılar depressiya, sosial izolyasiya və digər potensial risk faktorlarını nəzərə aldıqda belə, nəticələr dəyişməyib. Tədqiqatın müəlliflərindən biri və İrlandiyanın Limerik Universitetinin psixologiya üzrə müəllimi Paraik Sulibhayn qeyd edib ki, tənhalıq demensiyanın gələcək inkişafı üçün kritik risk faktorudur: “Araşdırma nəticələri təkliyin uzunömürlülüklə, yoxsa insanların ömürlərinin uzunluğu ilə bağlı olub-olmadığına işıq salır”.
İrlandiya, İsveçrə, Fransa, Amerika Birləşmiş Ştatları (ABŞ) və Çindən olan alimlər tənhalıq, demensiya və koqnitiv geriləmə arasındakı əlaqəyə dair bu günə qədər ən böyük metaanaliz kimi təsvir etdikləri dünyada 21 yaşlanma tədqiqatından əldə olunan məlumatları birləşdiriblər. Əksər tədqiqatlar insanlardan tənhalıq barədə soruşsa da, bəziləri tənhalıqlarının intensivliyini də qiymətləndirib. Aİ-də insanların 35 faizi ən azı bir neçə dəfə tənha olduqlarını bildirib. Ən yüksək göstəricilər İrlandiya, Lüksemburq, Bolqarıstan və Yunanıstanda müşahidə olunur.
Tədqiqatın aparıcı müəllifi və ABŞ-dakı Florida Dövlət Universitetinin dosenti Martina Luçetti diqqətə çatdırıb ki, demensiya kontinuumu boyunca tənhalığın müxtəlif növləri və mənbələri idrak simptomlarına təsir edə bilər.
Əvvəlki araşdırmalarda təklik və insult, Parkinson xəstəliyi kimi sağlamlıq problemləri arasında əlaqə tapılmışdı. Tədqiqatın müəllifləri, təsiredici geriləmə və demensiya riskinə müdaxilə etmək və qarşısını almaq üçün insanların niyə tənha hiss etdiklərini və hansı növ tənhalıq yaşadıqlarını araşdırmağın vacibliyini vurğulayıblar.
