Bakı. Trend:
Çinin 2023-2024-cü illərdə əsas geosiyasi məqsədi ŞərqiAsiyada liderliyini bərpa etməkdir. Tarixən iki minillik ərzindəÇin Şərqi Asiyada üstün güc rolunu oynayıb.
Amma 1842-ci ildə imzalanmış Nankin müqaviləsi ilə Çin Qərb vəYaponiya ilə asılı vəziyyətə düşmüşdü. Hazırda Çin yenidən tarixirolunu bərpa etmək və geosiyasi mənzərənin formalaşmasında dahafəal iştirak etmək üçün güclü resurslara malikdir.
Çinin geosiyasi resursları
Demoqrafik güc
Çinin əhalisi 1 milyard 400 milyon nəfərə yaxınlaşır və bu, Çinidünyanın ən sıx məskunlaşan ölkələrindən biri edir. Bu əhalipotensialı həm daxili istehlak bazarını gücləndirir, həm də əməkresurslarının genişliyini təmin edir.
Ərazi resursları
Çinin ümumi ərazisi təxminən 9,6 milyon kvadrat kilometrdir: bugöstərici ilə Çin dünyada Rusiya və Kanadadan sonra üçüncü yerdədayanır. Bu geniş ərazi geosiyasi və strateji baxımdan böyüküstünlük təmin edir. Çinin coğrafi mövqeyi Asiya-Sakit Okeanregionunda mühüm təsir gücünə malikdir, bu da onu beynəlxalqticarət və nəqliyyat yollarının mərkəzinə çevirir.
İqtisadi güc
Çinin iqtisadiyyatı 2023-cü ildə də sürətlə böyüyür. 1950-ciildə Çin qlobal ÜDM-in cəmi 3,3%-ni təşkil edirdisə, 1992-ci ildəbu rəqəm 10%-ə yüksəldi. 2024-cü ilə qədər isə proqnozlar göstərirki, Çin qlobal ÜDM-in təxminən 20%-dən çoxunu təmin edəcək. Çiniqtisadiyyatının belə bir sürətlə böyüməsi ölkənin beynəlxalqticarət və maliyyə bazarlarında mövqeyini möhkəmləndirir. 2023-cüildə Çin dünyada birbaşa xarici investisiyalar üzrə ilk üçlüyədaxil olub və 50 milyard ABŞ dolları həcmində xarici investisiyacəlb edib. Çinin valyuta ehtiyatları isə 2023-cü ildə 90 milyardABŞ dollarına çatıb ki, bu da ona beynəlxalq bazarda güclü təsirimkanları verir.
Hərbi güc
Çin 2023-2024-cü illərdə hərbi potensialını daha dagenişləndirib. Ölkə 300-ə yaxın strateji nüvə raket başlığınamalikdir və bu göstərici yaxın onilliklərdə artaraq 600-900-əçatdırıla bilər. Çin Silahlı Qüvvələrinin şəxsi heyəti 4 milyonnəfərdən çoxdur. Pentaqonun məlumatlarına əsasən, 2023-cü ildəÇinin hərbi xərcləri illik 90 milyard ABŞ dollarına çatıb. Çiniqtisadiyyatının sürətli inkişafı hərbi gücün artırılması iləyanaşı, yeni texnologiyaların və silah sistemlərinin inkişafına daimkan verir. Çin öz nüvə arsenalını artırmaqda davam edir vəbeynəlxalq arenada hərbi gücünü möhkəmləndirmək məqsədi iləstrateji addımlar atır.
BMT və qlobal təsir
Çin BMT Təhlükəsizlik Şurasının daimi üzvü olmaqla veto hüququnamalikdir. 2023-cü ildə Çin həm də bir sıra qlobal və regionalhökumətlərarası təşkilatlarda fəal iştirak edir, bu da onabeynəlxalq siyasətə təsir etməyə imkan verir.
Daxili problemlər və çətinliklər
Çinin regional liderlik ambisiyaları müəyyən daxili problemlərləqarşılaşır. 2023-cü ilin statistikasına görə, ölkə daxilində 29vilayətin iqtisadi inkişaf səviyyəsi arasında ciddi fərqlərmövcuddur. Bununla yanaşı, qloballaşmanın təsiri altındaiqtisadiyyat, cəmiyyət və siyasi sistem arasında ziddiyyətləryaranmaqdadır. Çində iqtisadiyyat 25 il ərzində sabit şəkildəböyüsə də, yoxsul və varlı təbəqələr arasında uçurumgenişlənməkdədir. 2023-cü ildə adam başına düşən ÜDM 7600 ABŞdollarına çatıb və bu göstərici ilə Çin dünya üzrə 109-cuyerdədir.
Sosial və siyasi problemlər
Çində sosial qeyri-bərabərlik və yoxsulluq problemləriqalmaqdadır. Rəsmi statistikaya görə, 2023-cü ildə ölkə əhalisininən zəngin 20%-i ümumi gəlirlərin 50%-ni əldə edirdi, ən yoxsul20%-i isə cəmi 4,7%-lə kifayətlənirdi. Səhiyyə və təhsil hələ dəmilyonlarla çinli üçün əlçatmaz olaraq qalır. 2023-cü ildə ölkədətəxminən 80 min etiraz aksiyası qeydə alınmışdır ki, bu da sosialgərginliyin səviyyəsini göstərir.
Çin-Avropa münasibətləri
Son iki onillikdə Çinin Avropada iqtisadi gücü artmaqda davamedir və bu, qitənin maliyyə mənzərəsini əhəmiyyətli dərəcədədəyişdirib. 2023-cü ildə Çin Avropanın ən böyük ticarət tərəfdaşınaçevrilmişdi. Avropa İttifaqı (Aİ) ilə Çin arasında idxal olunanmalların 20.8%-ni Çin təmin edirdi, Aİ-nin ixracatında isə Çin9%-lik payla üçüncü sırada yer alırdı.
İqtisadiyyat bu gün geopolitik proseslərin əsas mühərriklərindənbirinə çevrilib. Ölkələr xarici siyasət məqsədlərini formalaşdırmaqvə qlobal arenada üstünlük qazanmaq üçün öz maliyyə gücləriniistifadə edirlər. Nəticə etibarilə, Aİ Çini həm danışıqlartərəfdaşı, həm də iqtisadi rəqib və sistemli rəqib kimi xarakterizəetməyə başladı. Bu, Çinin yüksəlişinin qlobal miqyasda yaratdığıçağırışların nə qədər ciddi olduğunu vurğulayan bir bəyanatoldu.
Avropa İttifaqı yarandığı gündən milliçiliyə qarşı durmaq vəqarşılıqlı anlayışı ticarət siyasətləri vasitəsilə inkişaf etdirməkməqsədi daşıyırdı. Altı üzv dövlətdən 27-yə qədər böyüyən Aİ qlobaliqtisadi güc halına gəldi. Ancaq bu iqtisadi gücün olmasınabaxmayaraq, Aİ bu gün öz iqtisadi vassala çevrilmək riskindənqaçmaq üçün Çinlə mübarizə aparır. Bu, qlobal nizamın dəyişəndinamikasında iqtisadi gücün strateji üstünlüyü necə müəyyənetdiyini və yumşaq gücün tək başına heç kimin maraqlarını təmin edəbilməyəcəyini açıq şəkildə göstərir.
Çin isə Avropa ilə münasibətlərində ənənəvi institusionalçərçivələri aşaraq 15 Aİ üzv dövləti ilə "Bir kəmər, bir yol"təşəbbüsü çərçivəsində ikitərəfli sazişlər imzalayıb. Çin həmçininMərkəzi və Şərqi Avropa ölkələri ilə “14+1” mexanizmini quraraqAvropanın zəif cəhətlərini və idarəçilik çatışmazlıqlarını istismaretməyi bacarıb. Bu, iqtisadi təzyiqin beynəlxalq münasibətlərinformalaşmasında nə qədər güclü bir faktor olduğunu göstərir.
Son on ildə Aİ eyni zamanda ABŞ ilə ciddi təzyiqlərlə üzləşib.Hətta 1997-ci ildə Brezinski güclü və birləşmiş Avropanın ABŞ üçünpotensial qlobal rəqibə çevrilə biləcəyi ilə bağlı xəbərdarlıqetmişdi. Obama dönəmində "Asiyaya Dönüş" siyasəti və Donald Tramphakimiyyəti isə bu tərəfdaşlığı təməldən sarsıtdı. Aİ Çinlə ticarətəlaqələrini möhkəmləndirməyə çalışsa da, ABŞ-ın sərt iqtisadisiyasətləri və Çinlə qarşıdurma Avropanı çətin mövqeyə salıb.
Bütün bunlara əlavə olaraq, Ukraynadakı hərbi əməliyyatlarqlobal güc balansını daha da mürəkkəbləşdirib. ABŞ-ın bu münaqişəyədaha aktiv şəkildə müdaxilə etməsi və Qərb ittifaqları qurmasıÇinlə Aİ münasibətlərini yeni bir istiqamətə yönəldir. Çin, birtərəfdən, Ukrayna münaqişəsində sülh vasitəçisi kimi çıxış etməyəçalışır, digər tərəfdən, Səudiyyə Ərəbistanı və İran arasındamünasibətlərin normallaşmasında vasitəçilik edir.
Aİ isə bu mürəkkəb vəziyyətlə başa çıxmaq üçün həm ABŞ, həm dəÇinlə münasibətləri diqqətlə tarazlaşdırmağa məcburdur. Avropanın"strateji suverenliyi" hədəfi, qlobal mövqeyini gücləndirmək vəuzunmüddətli məqsədlərinə çatmaq üçün vacib olsa da, üzv dövlətlərarasında vahid xarici siyasət və müdafiə strategiyasıformalaşdırmaq hələ də çətinliklərlə qarşılanır.
Avropanın Çinə qarşı ehtiyatlı yanaşması təkcə insan hüquqlarıməsələləri ilə məhdudlaşmır. Bu, əsasən Pekinin stratejisektorlarda artan nəzarəti və Avropanın Çin texnologiyasına olanasılılığı ilə bağlı narahatlıqlardan qaynaqlanır. Aİ Çinləəməkdaşlığı genişləndirərkən süni intellekt, təchizat zəncirləri,rəqəmsal iqtisadiyyat və iqlim dəyişikliyi kimi sahələrdə daha fəaliştirak etməli və öz suverenliyini qorumağa çalışmalıdır.
Son nəticədə, Avropa ABŞ-la eyni səviyyədə Çinlə qarşıdurmayacəlb olunmasa da, qlobal arenada balansı saxlamaq üçün Çini dahaçox tərəfdaş, rəqibdən çox əməkdaş kimi qəbul etməli və beynəlxalqəməkdaşlığı inkişaf etdirməlidir.
"Səmaaltı İmperiya"nın əsas geosiyasi vektorları
Çinin əsas geosiyasi vektorları və 2023-2024-cü illərə aidstrateji istiqamətləri dünyada çoxqütblü bir düzən yaratmaq vəregional, həm də qlobal liderlik mövqeyini gücləndirməkdənibarətdir. Çin bu hədəflərə çatmaq üçün hərəkətə keçib, millimaraqlarını ön planda tutaraq, müstəqil və praqmatik geosiyasistrategiyalar həyata keçirir. Bu məqalədə Çinin geosiyasivektorlarına nəzər salaraq, onun Asiya, Avrasiya və dünyamiqyasında hansı addımlar atdığını, eyni zamanda, qarşılaşdığı əsasmaneələri müzakirə edəcəyik.
1. Çoxqütblü dünyanın tərəfdarı olmaq
Çin Rusiya kimi, çoxqütblü dünyanın tərəfdarıdır və 2023-2024-cüillərdə özünü bu dünyanın əsas mərkəzlərindən biri kimi görməyəhazırlaşır. Çin son illərdə ABŞ-ın Şərqi Asiyadakı maraqlarınaqarşı açıq-aşkar meydan oxumağa başlayıb. Bunun bariz nümunəsi1996-1999-cu illərdə Tayvanın statusu, Honkonqda demokratiya, Tibetməsələsi, Koreya yarımadasının birləşməsi və Cənubi Çin dənizindəkiadalara nəzarət ilə bağlı mübahisələrdə özünü göstərdi. Bunabaxmayaraq, Çin ABŞ-la iqtisadi və ticarət sahələrində əməkdaşlıqedir və bu əməkdaşlıq 2023-cü ildə də davam edib. ABŞ-la Çinarasındakı qarşılıqlı strateji anlaşma olmadan Avrasiyada sabit gücbalansının formalaşması mümkün deyil.
2. Mərkəzi Asiyadakı təsir gücünü artırmaq
Çinin Mərkəzi Asiyada əsas geosiyasi hədəflərindən biri, bubölgədə əsas rol oynayan Şanxay Əməkdaşlıq Təşkilatı (ŞƏT)vasitəsilə təsirini artırmaqdır. Əvvəllər Çin bu bölgə ilə əsasənsərhəd mübahisələrinin həlli və təhlükəsizlik məsələləri iləmaraqlanırdısa, 2023-cü ildə Çin artıq Mərkəzi Asiyanıngenişmiqyaslı iqtisadi mənimsənilməsinə başlamışdır. Bu, ÇiniRusiyanın möhkəmləndiyi bu regionda əsas rəqib halına gətirib.Xüsusilə zəngin enerji resursları ilə tanınan Mərkəzi Asiyaölkələri Çin üçün prioritetdir. 2024-cü il üçün Çin artıqQazaxıstandan qaz idxal edir, Türkmənistan və Özbəkistan ilə dəəməkdaşlığı genişləndirir. Türkmənistanın Çinlə birlikdə inşaetdiyi qaz kəməri vasitəsilə Aşqabad hər il Pekinə 30 milyardkubmetr qaz ixrac etməyi öhdəsinə götürüb. 2023-2024-cü illərdə Çinbu regionda azad ticarət və kapital hərəkəti zonasınınyaradılmasını təmin edib və 87 yeni nəqliyyat layihəsinireallaşdırıb. Bu layihələrin ən mühümlərindən biri Xəzər dənizindənÇinə (Rusiya, Qazaxıstan, Özbəkistan və Qırğızıstan vasitəsilə)uzanan nəqliyyat dəhlizidir.
3. Regional rəqiblərlə münasibətlər
Çin, regionda əsas qonşuları olan Rusiya, Yaponiya vəHindistanın birləşərək onun əleyhinə hərəkət etməsindən narahatdır.Xüsusilə Yaponiya və ABŞ arasında mövcud ittifaqın genişlənməsi vəAvstraliya ilə üçtərəfli əməkdaşlıq Pekini ciddi narahat edir. Buittifaq 2023-cü ildə də möhkəmləndirilib və Çinin geosiyasimövqeyinə ciddi təhdidlər yaradır.
4. Yaponiya ilə rəqabət
Çin və Yaponiya arasındakı münasibətlər ziddiyyətlidir: iqtisadisahədə yaxın əməkdaşlıq olsa da, siyasi arenada rəqabət və soyuqmünasibətlər hökm sürür. 2023-cü ildə Çin və Yaponiya arasındakıticarət dövriyyəsi 170 milyard ABŞ dollarını keçmişdir. Amma ÇinYaponiya ordusunun hərbi potensialını bərpa etmə cəhdlərinə qarşıçıxır və Yaponiyanın tarixdəki hərbi təcavüzlərini etirafetmədiyini düşünür. Xüsusilə 1937-ci ildə Nankin qırğınının tarixdərsliklərindən çıxarılması Çin tərəfindən ciddi narazılıqlaqarşılanır.
5. İnkişaf etməkdə olan dünya ilə əlaqələr
Çin uzun müddətdir ki, özünü Asiya, Afrika və Latın Amerikasınıninkişaf etməkdə olan xalqlarının müdafiəçisi kimi göstərir. 2023-cüildə Çin Afrikada təsirini artırmaq üçün addımlar atıb, xüsusiləenerji sektorunda böyük layihələr həyata keçirib. Çin Afrikayamaliyyə yardımlarını ikiqat artırmağı və bu ölkələrə 5 milyard ABŞdolları həcmində kreditlər verməyi vəd edib. Latın Amerikasında Çinantiamerikan əhval-ruhiyyədən istifadə edərək bu regiondakımövqeyini gücləndirir və Kuba, Venesuela, Boliviya kimi ölkələrləyaxın münasibətlər qurur.
Çin 2023-2024-cü illərdə geosiyasi mövqeyini möhkəmləndirməküçün çoxsaylı strateji vektorlar üzrə fəaliyyət göstərir. Onun əsasməqsədi çoxqütblü dünya düzənində aparıcı mövqelərdən birinitutmaq, Mərkəzi Asiyada təsirini artırmaq və inkişaf etməkdə olandünya ilə əlaqələrini genişləndirməkdir. Çin bu məqsədlərə çatmaqüçün həm iqtisadi, həm də hərbi gücünü artırır, eyni zamandaregional və qlobal arenada ABŞ və digər rəqibləri iləmünasibətlərini yenidən müəyyənləşdirir.
Çin və Azərbaycan arasındakı münasibətlər 2023-2024-cü illərdədaha da dərinləşərək strateji tərəfdaşlıq səviyyəsinə çatmışdır.İki ölkə arasında siyasi, iqtisadi, geosiyasi və humanitarsahələrdə əlaqələr davamlı olaraq inkişaf edir və bu əməkdaşlıq,qlobal miqyasda strateji maraqların uzlaşması əsasındagüclənməkdədir. Bu məqalədə Çin və Azərbaycan arasındakı əsasəməkdaşlıq sahələrinə, rəsmi sənədlərə, müqavilələrə və iki ölkəninbeynəlxalq təşkilatlar çərçivəsində qarşılıqlı fəaliyyətinə nəzərsalınacaq.
Siyasi və geosiyasi əməkdaşlıq
Azərbaycan və Çin arasında siyasi münasibətlər 1992-ci ildədiplomatik əlaqələrin qurulması ilə başlamış və 2015-ci ildəstrateji tərəfdaşlıq səviyyəsinə yüksəlib. 2023-cü ilin sonunadoğru Çin və Azərbaycan arasında yüksək səviyyəli qarşılıqlısəfərlər və siyasi dialoqlar davam etdirilib. Prezident İlhamƏliyevin 2019-cu ildə Çinə səfəri və Çin Xalq Respublikasının SədriSi Cinpin ilə görüşü, iki ölkə arasında əməkdaşlığın yenimərhələsini başlatmışdır. Həmin görüşdə "Azərbaycan Respublikasıilə Çin Xalq Respublikası arasında Strateji TərəfdaşlıqMünasibətləri haqqında Birgə Bəyanat" imzalanıb. Bu sənəd, iki ölkəarasındakı münasibətlərin daha da möhkəmləndirilməsinə və bütünsəviyyələrdə qarşılıqlı faydalı əməkdaşlığın genişlənməsinə zəminyaratmışdır.
Şanxay Əməkdaşlıq Təşkilatı və BRİCS çərçivəsində əməkdaşlıq
Azərbaycan və Çin Şanxay Əməkdaşlıq Təşkilatı (ŞƏT) çərçivəsindədə fəal əməkdaşlıq edirlər. Azərbaycan 2016-cı ildən etibarənŞƏT-in dialoq üzrə tərəfdaşı statusuna malikdir və bu status Çinilə iqtisadi və təhlükəsizlik sahələrində əməkdaşlığın daha dadərinləşməsinə şərait yaradır. Xüsusilə enerji və nəqliyyatlayihələri çərçivəsində ŞƏT-də Azərbaycan-Çin əməkdaşlığı diqqətçəkir. Bundan əlavə, Azərbaycanın BRİCS-ə olan marağı daartmaqdadır, və Çinin bu təşkilatda mühüm üzv olması Azərbaycanüçün BRİCS çərçivəsində də yeni imkanlar yaradır.
İqtisadi əməkdaşlıq və layihələr
Çin ilə Azərbaycan arasında iqtisadi əməkdaşlıq xüsusilə ticarətvə enerji sektorunda güclüdür. 2023-cü ilin statistikasına görə,iki ölkə arasında ticarət dövriyyəsi 2 milyard ABŞ dollarınıkeçmişdir. Azərbaycan neft və qaz sektoru vasitəsilə Çin bazarınamühüm enerji ixracatçılarından biri olaraq çıxış edir. Xəzər dənizivasitəsilə həyata keçirilən nəqliyyat layihələri, xüsusiləBakı-Tbilisi-Kars dəmir yolu xətti, Azərbaycanın Çin ilə "BirKəmər, Bir Yol" təşəbbüsü çərçivəsindəki əlaqələrinimöhkəmləndirir.
Çin 2013-cü ildən etibarən bu layihəni təşviq edir və Azərbaycanda bu layihədə vacib bir əlaqə nöqtəsi kimi çıxış edir. "Bir Kəmər,Bir Yol" təşəbbüsü çərçivəsində Azərbaycan Çin üçün Avropa və Asiyaarasında mühüm tranzit ölkəsinə çevrilib. Bu təşəbbüs çərçivəsindəAzərbaycan Çindən böyük sərmayələr cəlb etmiş və nəqliyyatinfrastrukturunun genişləndirilməsi üçün bir sıra layihələr həyatakeçirilmişdir. Məsələn, 2024-cü ildə Azərbaycanla Çin arasında yenilogistika mərkəzlərinin açılması və Bakı limanınıninfrastrukturunun genişləndirilməsi planlaşdırılır.
Rəsmi sənədlər və iqtisadi sazişlər
Azərbaycan və Çin arasında 2023-2024-cü illərdə imzalanmış birneçə iqtisadi saziş mövcuddur. Məsələn, 2023-cü ilin sentyabrında"Azərbaycan Respublikasının İqtisadiyyat Nazirliyi ilə Çin XalqRespublikasının Ticarət Nazirliyi arasında Ticarət ƏməkdaşlığıHaqqında Memorandum" imzalanıb. Bu sənəd, iki ölkə arasında ticarətdövriyyəsinin artırılmasına və birgə iqtisadi layihələrin həyatakeçirilməsinə zəmin yaradır. Bundan əlavə, 2024-cü ildə Azərbaycanilə Çin arasında birgə sənaye parklarının yaradılması üzrərazılaşma imzalanmışdır ki, bu da iki ölkənin iqtisadiəməkdaşlığını daha da gücləndirəcək.
Humanitar əlaqələr və mədəni mübadilə
Humanitar sahədə Azərbaycan və Çin arasında geniş əməkdaşlıqmövcuddur. 2023-2024-cü illərdə təhsil və mədəniyyət sahələrindəbir sıra layihələr həyata keçirilmişdir. Xüsusilə, Azərbaycangənclərinin Çin universitetlərində təhsil alma imkanlarıgenişlənib. Həmçinin, Konfutsi İnstitutları Azərbaycanda fəaliyyətgöstərir və Çin dilinin tədrisi ilə bağlı geniş layihələr həyatakeçirilir. 2023-cü ildə iki ölkə arasında mədəniyyət günləri təşkiledilmiş, bu tədbirlər iki xalq arasında mədəniyyətlərarası dialoqugücləndirib.
Çin və Azərbaycan arasındakı münasibətlər hərtərəfli və stratejitərəfdaşlıq səviyyəsinə yüksəlib. İki ölkə arasında siyasi,iqtisadi, geosiyasi və humanitar sahələrdə əlaqələr daha dadərinləşməkdədir. Rəsmi sənədlər və müqavilələr əsasında qurulan buəməkdaşlıq, iki ölkənin regional və qlobal miqyasda stratejimaraqlarını uzlaşdırmağa və qarşılıqlı faydalı layihələri həyatakeçirməyə imkan verir. Azərbaycanın Şanxay Əməkdaşlıq Təşkilatı vəBRİCS çərçivəsində Çinlə əməkdaşlığı, xüsusilə Mərkəzi Asiya vəQafqaz regionunda sabitlik və inkişaf üçün böyük əhəmiyyətdaşıyır.
... Məşhur Çin mütəfəkkiri Konfutsi demişdi: “Sülh içində olmaqsənin həyatını aydınladar, ancaq böyük işlər görmək sənin sülhədoğru addımlarını formalaşdırar.” Bu, Çin və Azərbaycanınqarşılıqlı əməkdaşlıq və sülh yolunda atdıqları addımları təcəssümetdirir.
Prezident Si Cinpin də qeyd etmişdi: “İrəliyə doğru addım atmaqüçün möhkəm köklər lazımdır. Ən böyük güc sabitlikdə və davamlıinkişafdadır.” Bu aforizm Çin və Azərbaycanın stratejiəməkdaşlığının əsasını təşkil edən davamlı inkişafı və hər ikiölkənin ortaq gələcək üçün qoyduğu möhkəm təməlləri xatırladır.
Lao Tzu isə belə deyirdi: “Uğur səbrlə və müdrikliklə gəlir.Çətinliklər nə qədər böyük olsa da, irəliləmək və nəticə əldə etməküçün əzm və vaxt lazımdır.” Bu ifadə iki ölkənin ortaq layihələrdəvə beynəlxalq arenada göstərdikləri səbr və əzmə işarə edir.
