Bakıda keçirilən BMT-nin İqlim Dəyişikliyi üzrə Tərəflər Konfransının 29-cu sessiyası (COP29) çərçivəsində dünyanın ən böyük neft ixracatçısı olan Səudiyyə Ərəbistanı noyabrın 12-də karbon kvotalarının ticarəti üzrə ilk birjanı işə salıb.
FED.az xəbər verir ki, noyabrın 12-də bu birjada Səudiyyə Ərəbistanının və dünyanın 22 müxtəlif şirkətlərinin iştirakı ilə ilk karbon hərracı keçirilib.
Qeyd edək ki, bu, bir neçə inkişaf etməkdə olan bazarların xalis sıfır hədəflərinə çatmaq üçün karbon qiymətlərini və ticarət imkanlarını gücləndirmək istədikləri zaman baş verir.
Səudiyyə Ərəbistanının Regional Könüllü Karbon Bazarı Şirkəti (RVCMC) tərəfindən idarə olunan mübadilə platforması Səudiyyə Ərəbistanının könüllü karbon bazarını genişləndirmək strategiyasının bir hissəsidir.
“COP-dakı mesajımız aydındır: qlobal dekarbonizasiyanı sürətləndirmək üçün biz böyük miqyasda kritik iqlim layihələrinə maliyyə axınlarını açmalıyıq. Yüksək dürüstlüyə malik könüllü karbon bazarları bu onillikdə iqlim maliyyələşdirilməsindəki boşluğun aradan qaldırılmasında mühüm rol oynaya bilər. Lakin bazarın potensialını reallaşdırmaq üçün özəl sektorun daha aktiv iştirakına imkan verəcək institusional infrastruktur lazımdır”, - deyə RVCMC-nin baş direktoru Riham Əl-Gizi bildirib.
"RVCMC" şirkəti Səudiyyə Ərəbistanının suveren Dövlət İnvestisiya Fondu (80%) və Səudiyyə Tadawul Group (20%) tərəfindən dəstəklənir. PIF Səudiyyə Ərəbistanının iqtisadiyyatını şaxələndirmək üçün Vision 2030 planı çərçivəsində bir neçə günəş enerjisi layihəsi də daxil olmaqla, bərpa olunan enerji mənbələrinə sərmayələrini böyük ölçüdə idarə etdi. Bununla belə, Səudiyyə Ərəbistanı neft gəlirlərindən ciddi şəkildə asılı olaraq qalır və 2060-cı ilə qədər karbon emissiyalarını xalis sıfıra endirməyi öhdəsinə götürüb.
Platformanın açılışında Səudiyyə Ərəbistanı və digər ölkələrdən 22 şirkətin iştirak etdiyi hərrac keçirilib. Hərracda 2020-ci ildən bəri “Verra”, “Gold Standard” və “Puro.earth” sertifikatlı 17 layihədən 2,5 milyon yüksək keyfiyyətli karbon krediti hərraca çıxarılıb. Kreditlərin əksəriyyəti Qlobal Cənub ölkələrindəki, o cümlədən Banqladeş, Braziliya, Efiopiya, Malayziya, Pakistan və Vyetnamdakı layihələrdən daxil olub. Bu, RVCMC-nin Nayrobi və Ər-Riyaddakı tədbirlərdən sonra üçüncü karbon krediti hərracıdır.
Keçən il RVCMC iyunun 14-də Keniyada keçirilən ikinci auksionda 2,2 milyon mt karbon krediti satdı, çünki krallıq karbon sektorunda mövcudluğunu genişləndirmək istəyir.
“Intercontinental Exchange” (ICE) beynəlxalq birjası da regionda karbon bazarı qovşağı yaratmaq üçün Yaxın Şərq şirkətləri ilə əməkdaşlıq etmək niyyətini açıqlayıb. Bu, likvidliyi azaldıb və kompensasiya qiymətlərinin aşağı düşməsinə səbəb olan bəzi karbon layihələrinin və kreditlərinin keyfiyyətsizliyinə görə könüllü karbon bazarına yönəlmiş tənqidlər fonunda baş verir. Bununla belə, keyfiyyətli təşəbbüslərlə bir çoxları bazara inamı bərpa etməyə ümid edir.
“S&P Global Commodity Insights”a daxil olan “Platts”ın məlumatına görə, 11 noyabr tarixinə bu kreditlərin dəyəri 1 ton karbon qazı üçün 4-125 dollar arasında dəyişə bilər. Belə ki, CORSIA uyğun ofsetlərdən (Platts CEC, $16,75/mtCO2e), məişət cihazlarının ofsetlərinə (3,85$/mtCO2e) və texnoloji karbon tutma ofsetlərinə ($125/mtCO2e) qədər dəyişir.
