Azərbaycanın Şanxay Əməkdaşlıq Təşkilatı (ŞƏT) ilə əməkdaşlıq istiqamətində atdığı addımlar ölkənin qlobal siyasətdə yeni bir mərhələyə qədəm qoyduğuna işarə edir. Son illər Azərbaycanın xarici siyasətində çoxvektorlu yanaşma diqqət çəkir və bu yanaşma, ölkənin həm Qərb, həm də Şərqlə balanslı münasibətlər qurmaq məqsədini ön plana çıxarır.
Bir tərəfdən Avropa İttifaqı və NATO ilə əməkdaşlıq davam etdirilir, digər tərəfdən Rusiya, Çin və Mərkəzi Asiya ölkələri ilə əlaqələrin genişləndirilməsi Azərbaycanın geosiyasi mövqeyini gücləndirir. Bu kontekstdə ŞƏT ilə inteqrasiya Azərbaycanın xarici siyasətində yeni imkanlar və strateji perspektivlər yaradan əsas istiqamətlərdən biri kimi diqqət çəkir.
ŞƏT iqtisadi, siyasi və təhlükəsizlik məsələlərində regional əməkdaşlığı gücləndirməyi hədəfləyən çoxşaxəli bir təşkilatdır. Azərbaycanın bu təşkilata daxil olması və ya müşahidəçi statusunda fəal iştirakı, ölkənin həm iqtisadi potensialını genişləndirə, həm də siyasi nüfuzunu artırmaq üçün geniş imkanlar yaradır. Azərbaycan zəngin enerji resursları və strateji coğrafi mövqeyi ilə artıq ŞƏT-ə üzv ölkələrin diqqət mərkəzindədir və bu əməkdaşlıqla ölkə yeni iqtisadi və siyasi imkanlar əldə edə bilər.
Azərbaycanın iqtisadi inkişafında enerji sektoru və tranzit imkanları əsas rol oynayır. ŞƏT ölkələri ilə əməkdaşlıq Azərbaycanın enerji resurslarının qlobal bazarlara çatdırılması üçün yeni yollar aça bilər. Xüsusilə, Çin və Hindistan kimi iqtisadi nəhənglər, Azərbaycanın neft və qaz ehtiyatları ilə maraqlanırlar. Bu, Azərbaycanın iqtisadiyyatı üçün yeni bazarlar açmaqla yanaşı, enerji sektorunda rəqabət qabiliyyətliliyini daha da artırmağa imkan verir.
Bundan əlavə, Azərbaycanın ŞƏT ölkələri ilə nəqliyyat və logistika sahəsində əməkdaşlığı da mühüm əhəmiyyət kəsb edir. Bakı-Tbilisi-Qars dəmir yolu, Bakı Beynəlxalq Dəniz Ticarət Limanı və Transxəzər Beynəlxalq Nəqliyyat Marşrutu kimi iri layihələr Azərbaycanın tranzit potensialını gücləndirir və onu Avropa ilə Asiya arasında mühüm ticarət qovşağına çevirir. ŞƏT-ə üzv ölkələrlə birgə layihələr Azərbaycanın nəqliyyat və ticarət imkanlarını daha da genişləndirə və Mərkəzi Asiya ölkələri ilə ticarət əlaqələrinin möhkəmləndirilməsinə səbəb ola bilər. Bu, eyni zamanda ölkənin xarici investisiyalarını artıraraq iqtisadi artımı sürətləndirəcək.
Azərbaycanın ŞƏT ilə inteqrasiyası təkcə iqtisadi deyil, həm də siyasi və təhlükəsizlik sahələrində mühüm perspektivlər açır. Təşkilat üzv ölkələr arasında terrorizm, narkotik ticarəti və sərhəd təhlükəsizliyi kimi mövzularda əməkdaşlığı gücləndirməyi hədəfləyir. Azərbaycanın bu təşkilatda aktiv iştirakı regional təhlükəsizlik məsələlərində daha böyük rol oynamasına və beynəlxalq miqyasda siyasi nüfuzunu artırmasına şərait yaradır.
Təhlükəsizlik sahəsində əməkdaşlıq, xüsusilə Azərbaycanın Qarabağ münaqişəsindən sonra regionda sabitliyin bərpası və davamlı sülhün təmin edilməsi üçün vacibdir. ŞƏT üzv ölkələri ilə təhlükəsizlik sahəsində əməkdaşlıq, Azərbaycanın hərbi və təhlükəsizlik potensialını gücləndirərək regional təhlükəsizliyin qorunmasına töhfə verə bilər. Bu da Ermənistan ilə davam edən sülh prosesində Azərbaycan üçün əlavə dəstək və beynəlxalq tərəfdaşlıq imkanları yaradır.
Azərbaycanın ŞƏT ilə əməkdaşlığı, ölkənin qlobal geosiyasi mövqeyini də gücləndirir. ŞƏT-in əsas üzv dövlətləri olan Çin və Rusiya kimi güclü aktorlarla əlaqələrin genişləndirilməsi, Azərbaycanın beynəlxalq siyasətdə daha güclü bir oyunçu kimi çıxış etməsinə şərait yaradır. Xüsusilə Rusiya ilə yaxın əlaqələrin qorunması, Azərbaycanın Qərb və Şərq arasında balanslı xarici siyasətini dəstəkləyir. Bu yanaşma Azərbaycanın müstəqilliyini və suverenliyini qoruyaraq beynəlxalq arenada manevr imkanlarını artırır.
Çin isə "Bir kəmər, bir yol" təşəbbüsü çərçivəsində Azərbaycanın strateji əhəmiyyətini dərk edir və bu ölkə ilə ticarət və iqtisadi əməkdaşlığın dərinləşdirilməsinə xüsusi önəm verir. Azərbaycanın ŞƏT çərçivəsində Çin ilə daha yaxın əlaqələr qurması, ölkənin beynəlxalq ticarət yollarında önəmli bir oyunçuya çevrilməsinə təkan verir. Bu da Azərbaycanın xarici siyasətində çoxvektorlu yanaşmanı davam etdirərək, ona həm Qərblə, həm də Şərqlə eyni anda əməkdaşlıq etmək imkanı yaradır.
Nəticə etibarilə onu demək olar ki, Azərbaycanın Şanxay Əməkdaşlıq Təşkilatı ilə inteqrasiyası ölkə üçün həm iqtisadi, həm siyasi, həm də geosiyasi baxımdan geniş perspektivlər açır. Əməkdaşlıq Azərbaycanın enerji, nəqliyyat və təhlükəsizlik sahələrindəki potensialını genişləndirir və onu regionda və qlobal səviyyədə daha güclü bir oyunçuya çevirir.
Azərbaycanın xarici siyasətdəki yanaşması ŞƏT ilə əlaqələrin gücləndirilməsi ilə daha da möhkəmlənir və ölkənin beynəlxalq arenada imkanlarını genişləndirir.
Əli Hüseynov
