Dünyanın müxtəlif ölkələrinin müdafiə şirkətləri Rusiyanın Ukraynaya qarşı müharibəsi fonunda silah istehsalını artırıb, lakin xammal çatışmazlığı və uzun istehsal dövrləri ucbatından bu, hələ də silah ehtiyatlarını artırmağa və Ukraynanın tələbatını ödəməyə imkan vermir.
HİT.az xəbər verir ki, bu barədə “Financial Times”da dərc olunan məqalədə deyilir.
Qeyd edildiyi kimi, Avstraliyanın Kvinslend ştatında Almaniyanın Rheinmetall şirkəti və yerli podratçı NIOA-ya məxsus sursat istehsalı zavodu Ukrayna üçün on minlərlə artilleriya mərmisi istehsal edir. Rheinmetall gələn il hasilatı 25% artıraraq ildə təxminən 55 000 dövrəyə çatdırmağı planlaşdırır. Eyni zamanda, NIOA, artan kapital qoyuluşu şərti ilə ildə 100.000-dən çox mərmi istehsal edə biləcəyini deyib.
Ümumiyyətlə, bütün dünya üzrə müdafiə şirkətləri Ukraynaya silah ötürən ölkələrinin ehtiyatlarını artırmaq üçün sursatdan tutmuş raket mühərriklərinə və raketlərə qədər məhsulların istehsalını artırıblar.
Beynəlxalq Strateji Araşdırmalar İnstitutunun müdafiə təchizatı üzrə əməkdaşı Tom Valdvin qeyd edib ki, bəzən Avropa şirkətləri artilleriya sursatlarının istehsalını müharibədən əvvəl istehsal etdiklərini 10 dəfə artırıb.
Xüsusilə, 2022-ci ilin fevral ayına olan məlumata görə, NATO standartı 155 mm-lik mərmilərin təxminən 100.000 mərmi istehsal gücünə malik olan "Rheinmetall" 2027-ci ildən istehsalı ildə 1,1 milyon mərmiyə çatdırmağı planlaşdırır.
İsveçin "Saab" şirkəti bildirib ki, son illərdə sursat istehsal gücü iki dəfə artaraq ildə 200 min ədədə çatıb və şirkət yaxın gələcəkdə onu 400 minə çatdırmağı planlaşdırır.
"British Thales UK" növbəti iki il ərzində və 2028-ci ilə qədər tutumu iki dəfə artırmağı planlaşdırır.
Lakin ekspertlərin fikrincə, bu kifayət deyil. Kiel Dünya İqtisadiyyatı İnstitutunun son hesabatına görə, Rusiya ehtiyatlarını tükəndirməkdən qorxmadan gündə təxminən 10 000 patron istifadə edə bilər, məsələn, Almaniya illik sursat ehtiyatını belə bir vəziyyətdə 70 gündə bitirəcək.
"Məqsəd Ukraynaya Rusiyanın təcavüzünə müqavimət göstərmək üçün adekvat dəstək vermək və Rusiyanın qarşısını almaq üçün kifayət qədər hərbi potensial yaratmaqdırsa, biz Avropada daha çox və daha sürətli almalıyıq və istehsal etməliyik", - ASD sənaye ticarət təşkilatının baş katibi Jan Piet vurğulayıb.
Bəzi silah istehsalçıları ciddi problemlərlə üzləşirlər. Birincisi, artilleriya mərmilərində və digər partlayıcı maddələrdə istifadə olunan nitroselülozun istehsalı üçün lazım olan xammal, xüsusən də pambıq lintidir. Digər problem uzun istehsal dövrüdür, çünki çox vaxt investisiya qərarından tutumun artırılmasına qədər iki və ya üç il keçə bilər.
Müdafiə şirkətlərinin rəhbərləri deyirlər ki, geniş miqyasda və uzun müddət ərzində silah istehsalı üçün daha uzun müqavilələr lazımdır. Saab-ın baş direktoru Maykl Yohansson hesab edir ki, sənaye dövlətin uzunmüddətli öhdəliklərinə ehtiyac duyur, çünki zəmanətli uzunmüddətli müqavilələr olmadan potensialın genişləndirilməsi riskini öz üzərinə götürür.
Samir
